تعریف مفاهیم و آشنایی با لایحه ابطال رای داوری در یک مقاله کامل و مفید

زمانی ‌که شما خواهان ابطال رأی داور باشید، باید نمونه لایحه ابطال رای داوری را به دادگاه تقدیم کنید. داوری یکی از نهادهایی است که به خواسته طرفین دعوا یا با صلاحدید قاضی ، برای رفع دعوا یا اختلاف و نزاع، در مورد موضوعی تصمیم‌گیری می‌کند. در صورتی ‌که رأی داور بر خلاف قوانین باشد یا حقوق اصحاب دعوا در آن نادیده گرفته‌ شده باشد، این افراد می‌توانند با مراجعه به دادگاه و با ارائه لایحه ، ابطال رأی داور را تقاضا کنند. تقاضای ابطال رای داور از طرف هر کدام از اصحاب دعوا یا هر دو طرف آن‌ها امکان‌پذیر است. یعنی اگر هر دو طرف یا یکی از آن‌ها به رأی داور معترض باشد، با مراجعه به دادگاه و تقدیم نمونه لایحه دفاعیه ابطال رای داوری از قاضی تقاضا می‌کند که به ابطال رأی داور دستور دهد.

معمولاً اشخاصی که مایل هستند به پرونده آن‌ها با سرعت ‌عمل بیشتری رسیدگی شود، به داور مراجعه می‌کنند. نهاد داوری یکی از مراجعی است که وظیفه دارد در چهارچوب قوانین تعریف ‌شده، اقدام کند. در صورتی ‌که اصحاب دعوا متوجه شوند که داور مطابق قانون عمل نکرده‌ است، می‌توانند با تقدیم نمونه لایحه ابطال رای داوری خواسته خود مبنی بر ابطال رأی داور را در دادگاه مطرح کنند. البته طرفین دعوا نمی‌توانند صرفاً به دلیل اینکه به‌ موجب رأی داور محکوم شده‌اند، ابطال رای داوری را درخواست کنند. بلکه این تقاضای ابطال باید با وجود شرایط خاص و ارائه دلایل محکمه‌پسند باشد. در غیر این صورت برای خواسته خواهان، قرار رد دعوا صادر می‌شود.

داوری چیست و چه زمانی کاربرد دارد؟

می‌توانیم اینطور توضیح دهیم که داوری از ریشه‌دارترین و قدیمی‌ترین شیوه‌های حل اختلاف در بین مردم محسوب می‌شود. داوری یکی از بهترین راه‌های حل اختلاف و نزاع است که در بین مردم جایگاه ویژه‌ای دارد. قانون ما با به رسمیت شناختن داوری و تعیین چهارچوب‌هایی برای آن، موجب رشد و پیشرفت این شیوه از دادرسی شده ‌است. داوران در مورد موضوعی که به آن‌ها واگذار می‌شود به ‌طور تخصصی اظهار نظر می‌کنند. یعنی بر خلاف قضات که از صلاحیت رسیدگی عام نسبت به دعاوی برخوردار هستند، داوران به ‌طور تخصصی به دعاوی رسیدگی می‌کنند و نمی‌توانند در رابطه با هر موضوعی اظهار نظر کنند.

خروج از حیطه صلاحیت و تخصص آن‌ها و اظهار نظر در مورد موضوعی که در آن تخصص ندارند، موجب می‌شود که رای آن‌ها باطل شود. در صورتی که طرفین دعوا به این رای اعتراض داشته باشند، با تقدیم نمونه لایحه ابطال رای داوری از قاضی درخواست می‌کنند، رای داور را باطل کند.

گاهی در عمل پیش می‌آید که رأی داوری مورد قبول یکی از طرفین دعوا نباشد. در این حالت این شخص تلاش می‌کند تا با استفاده از مقررات قانونی و تقدیم لایحه ابطال داوری ، ابطال خواسته خود را در دادگاه مطرح کند. در واقع درخواست ابطال رأی تنها راه اعتراض به رأی داور است زیرا رای داور قابل تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی نیست.

مرجع صالح برای ابطال رأی داوری در لایحه ابطال رای داوری

اگر دادگاه بدوی دعوا را به داوری ارجاع دهد، همان دادگاه برای رسیدگی به تقاضای ابطال رأی داور صالح خواهد بود. چنانچه دادگاه تجدیدنظر دعوا را به داوری ارجاع داده باشد، خودش باید به خواسته ابطال رأی داور رسیدگی کند. در صورتی‌ که طرفین دعوا، خودشان قبلاً داور را انتخاب کرده باشند تا در صورت بروز اختلاف، به دعوای آن‌ها رسیدگی کند، دادگاهی که صالح به رسیدگی در مورد موضوع اصلی دعوا است، به درخواست ابطال رأی داوری رسیدگی می‌کند.

هر یک از طرفین می‌توانند ظرف مدت ۲۰ روز بعد از ابلاغ رأی داور، با تقدیم نمونه لایحه ابطال رای داوری از دادگاه ابطال رأی او را تقاضا کنند. اگر طرفین دعوا به داوری مجدد توافق کنند، داوری که تعیین ‌شده، در این ‌مورد تصمیم‌گیری می‌کند. در غیر این صورت دادگاه به این ‌موضوع رسیدگی خواهد کرد. در مواردی که طرفین در رابطه با داور جدید توافق کنند، این داور مواردی که داور سابق به آن‌ها رسیدگی نکرده است را بررسی می‌کند و رای خود را صادر خواهد کرد.

جهات ابطال رأی داور در لایحه ابطال رای داوری

در قانون آیین دادرسی مدنی در مورد ابطال رای داور توضیح داده شده است. به ‌موجب این قانون در صورتی ‌که رأی داور مخالف با قوانین باشد، رأی او باطل خواهد شد و قابلیت اجرا ندارد. همچنین اگر داور نسبت ‌به مطلبی که موضوع داوری نبوده است تصمیم‌گیری کرده و رأی خود را صادر کند، این رأی باطل است.

در مواقعی که داور خارج از حدود اختیارات داوری رأی صادر کند، آن قسمت از رأی که از محدوده اختیارات او خارج بوده، باطل می‌شود. اگر داور بعد از انقضای مدت داوری در مورد موضوعی رأی صادر کند، این رای نیز باطل است. چنانچه رأی داور با آنچه در دفتر املاک یا بین طرفین دعوا در دفترخانه اسناد ثبت ‌شده و دارای اعتبار قانونی است، مخالف باشد رأی داور باطل می‌شود.

اگر توافق‌نامه رجوع به داور بی‌اعتبار باشد رأی داور نیز باطل خواهد شد. در صورتی ‌که رای توسط داورانی صادر شود که به صدور رأی مجاز نبوده‌اند، رای آن‌ها باطل خواهد بود.

همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، جهات ابطال رأی داور در ۷ مورد تصریح شده ‌است. هر کدام از این موارد موجب می‌شود که رای صادره توسط داور باطل شود بنابراین هر یک از طرفین دعوا که از این موارد مطلع شود، می‌تواند با مراجعه به دادگاه و تقدیم نمونه لایحه ابطال رای داوری از قاضی ابطال رأی داور را تقاضا کند. در صورتی‌ که قاضی وجود هر کدام از این موارد را در رأی داور احراز کند، به ابطال رای او حکم خواهد داد.

کاربرد نمونه لایحه ابطال رای داوری

در زمان تحقق عقود و تنظیم توافق‌نامه‌ها یا تعهدنامه‌ها متداول است که طرفین شخصی را به ‌عنوان داور تعیین می‌کنند تا در زمان بروز مشکل یا اختلاف میان آن‌ها داوری کند. گاهی ممکن است داور با یکی از اصحاب دعوا تبانی کند و حق طرف مقابل ضایع شود. این تبانی ممکن است به ‌جهت رابطه دوستانه یا به ‌علت دریافت وجه یا مالی باشد. در این حالت شخصی که داور علیه او رای داده، می‌تواند با مراجعه به دادگاه، درخواست خود را مبنی ‌بر ابطال رأی داور اعلام کند. برای این کار لازم است که خواهان نمونه لایحه ابطال رای داوری را تنظیم و به دادگاه تقدیم کند.

بیان یک مثال از کاربرد لایحه ابطال رای داوری

فرض کنید شما با یک شخص پیمانکار برای ساخت یک مدرسه توافق‌نامه‌ای را امضا کرده‌اید. شما با طرف مقابل توافق می‌کنید که در صورت بروز مشکل یا اختلاف، به داور مراجعه خواهید کرد. در واقع مهم‌ترین موضوع در زمان تحقق یک عقد، تعیین مرجع حل اختلاف است. بعد از مدتی شما متوجه می‌شوید که پیمانکار به تعهدات خود عمل نکرده است. یعنی مدرسه را همان‌ طور که توافق کرده بودید، نساخته و قسمتی از بودجه این پروژه را برای خودش برداشته ‌است.

در این حالت شما به داور مراجعه می‌کنید و با بیان توضیحات لازم از او تقاضا می‌کنید تا به این موضوع رسیدگی کند. از طرفی پیمانکار که موقعیت خودش را در خطر می‌بیند، با پیشنهاد مالی به داور از او درخواست می‌کند تا به نفع او رأی دهد. داور هم با پذیرفتن این مال، بدون توجه به دلایل شما به نفع طرف مقابل رای می‌دهد.

در این حالت شما با مراجعه به دادگاه ابطال رأی داوری را تقاضا می‌کنید. برای این کار لازم است که با تقدیم نمونه لایحه ابطال رای داوری وشرح مختصری در رابطه با موضوع مورد اختلاف، از قاضی تقاضا کنید تا رأی داور را ابطال کند. در صورتی ‌که صحت اظهارات شما برای دادگاه احراز شود، قاضی به ابطال رأی داور حکم خواهد داد.

نحوه تنظیم نمونه لایحه ابطال رای داوری

برای تنظیم نمونه لایحه ابطال رای داوری، لازم است که مشخصات خود و طرف مقابل که داور به نفع او رأی داده است را بنویسید. سپس شرح مختصری درباره موضوع دعوا و دلیل درخواست ابطال رأی داور بیان کنید. توضیحات شما باید طوری نوشته شود که هر کس آن را بخواند، در جریان موضوع پرونده قرار بگیرد.

پس ‌از آن دلایل خود را برای ابطال رأی داور، به‌ صورت مرتب، تیتروار و به ‌ترتیب اولویت بنویسید. دلایل شما باید محکمه‌پسند باشد. استفاده از مواد قانونی مناسب، نظریه‌های مشورتی و آرای وحدت رویه موجب کاربرد و تاثیرگذاری بیشتر نمونه لایحه دفاعیه ابطال رای داوری می‌شود.

در انتهای نمونه لایحه ابطال رای داور قسمتی را به‌ عنوان نتیجه‌گیری قرار دهید. سپس با توجه به دلایل مطرح ‌شده درخواست اصلی خود، مبنی ‌بر ابطال رأی داوری را در این قسمت از لایحه بنویسید. اگر قاضی صحت اظهارات شما را احراز کند، به نفع شما حکم خواهد داد.

برای ارائه این لایحه به خاطر داشته باشید:

برای تهیه و تقدیم این لایحه به دادگاه، لازم است از این مساله آگاه باشید که هر چقدر لایحه مدنظر شما با استنادات قانونی و قوی‌تر نوشته شده باشد، به احتمال بیشتری در رای قاضی تاثیر گذار خواهد بود. به همین دلیل است که پیشنهاد می‌کنیم حتما تنظیم این لایحه را به یک مشاور حقوقی مجرب یا یک وکیل پایه یک دادگستری بسپارید. تیم حقوقی احتراما این امکان را ایجاد کرده است که بتوانید به راحتی درخواست تنظیم لایحه خود را ثبت کنید.

علاوه براین، اگر صرفا تمایل دارید اطلاعاتی کسب کنید یا اینکه سوالات مهمی دارید که می‌خواهید به جواب آن‌ها پی ببرید، مناسب خواهد بود که از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی بهره ببرید.