اثبات معاملات صوری در دادگاه با استفاده از لایحه ابطال معامله صوری

معامله صوری به قصد فرار از پرداخت دین، یکی از معامله‌های باطل محسوب می‌شود. در شرایطی که بدهکار یا مدیون به قصد عدم پرداخت بدهی خود، معامله صوری را انجام دهد، شما می‌توانید با تقدیم نمونه لایحه ابطال معامله صوری به دادگاه، از قاضی تقاضا کنید تا به ابطال این معامله رأی دهد.

همان‌طور که از نام معامله صوری نیز مشخص است، این معامله فقط در ظاهر، شکل ‌گرفته و خرید و فروش به ‌معنای واقعی انجام ‌نشده است. در این نوع معامله قصد و نیت وجود ندارد، و به همین دلیل نیز، باطل است زیرا یکی از شرایط اساسی برای صحت معامله، وجود قصد است. یعنی فروشنده قصد دارد مالی را به خریدار بفروشد و خریدار در ازای پرداخت پولی، قدرت دریافت آن مال را دارد. در معامله صوری، صاحب مال، آن را به ‌طور صوری و غیر واقعی به شخص دیگری منتقل می‌کند تا هدف مورد نظرش محقق شود.

اهدافی که به‌ جهت آن‌ها معامله صوری انجام می‌شود، متنوع هستند ولی مهم‌ترین آن‌ها معامله برای فرار از پرداخت دین است. شخص مدیون با انجام معامله صوری و عقد بیع تظاهر می‌کند که مالی را به دیگری فروخته ‌است تا طلبکار او نتواند طلب خود را از اموال او وصول کند. اگر طلبکار از غیرواقعی بودن این معامله آگاه شود، می‌تواند با مراجعه به دادگاه و تقدیم نمونه لایحه ابطال معامله صوری از قاضی درخواست کند تا به ابطال این معامله رأی دهد. در صورتی ‌که خواهان بتواند با ارائه مدارک و دلایل مناسب، صوری بودن این معامله را اثبات کند، قاضی به ابطال آن رأی خواهد داد.

این لایحه را می‌توانیم یکی از انواع لایحه بطلان معامله در نظر بگیریم. در واقع یکی از شرایطی که به واسطه آن امکان بطلان معامله وجود دارد این است که آن معامله، صوری باشد.

بررسی جنبه کیفری و حقوقی معامله صوری

فرض کنید شخصی مبلغ 800 میلیون تومان به دیگری بدهکار است. زمانی که طلبکار برای دریافت طلب خود، به او مراجعه می‌کند، بدهکار مدعی می‌شود که توانایی پرداخت دین را ندارد. پس از آن اموال خود را به نام پدر یا برادر یا دوست خود، منتقل می‌کند. در این حالت اگر انتقال اموال توسط این شخص، قبل از محکومیت قطعی او به پرداخت بدهی انجام شده باشد، مجرم است. یعنی این اقدام او دارای مجازات کیفری است.

در این صورت مجرم به حبس یا پرداخت جزای نقدی محکوم خواهد شد اما اگر تا قبل از صدور حکم قطعی، اموال خود را به دیگری منتل کند، در این حالت طلبکار می‌تواند علیه او دعوایی به خواسته ابطال معامله صوری مطرح کند. در واقع انتقال اموال به قصد فرار از تادیه دین تا قبل از محکومیت قطعی، موجب مجازات این فرد نمی‌شود و جنبه کیفری ندارد و صرفا معامله او باطل خواهد شد.

مصادیق معامله صوری در لایحه ابطال معامله صوری

معامله صوری به معامله‌ای گفته می‌شود که حقیقت آن با ظاهر وانمود شده متفاوت است. حتما شما هم افرادی را دیده‌اید که وقتی همسرشان مهریه خود را مطالبه می‌کند، اموال خود را از طریق معامله صوری به خانواده یا دوستان خود منتقل می‌کنند. این شیوه غیراخلاقی و نادرست موجب تضییع حقوق زنان می‌شود زیرا مهریه حقی است که با وقوع نکاح بر عهده‌ مرد قرار می‌گیرد. در موارد زیادی دیده ‌شده است که؛ مردانی برای فرار از تأدیه مهریه همسر خود، با انجام معامله صوری اموال‌ خود را به دیگران منتقل می‌کنند.

این اقدام موجب می‌شود تا همسران این مرد‌ها نتواند مهریه خود را دریافت کنند. به دلیل اینکه معمولاً خانم‌ها از اموال و دارایی شوهرشان مطلع هستند، معاملات صوری شوهر در دادگاه آشکار می‌شود. به این‌ صورت که خانم با مراجعه به دادگاه و تقدیم نمونه لایحه ابطال معامله صوری شاهد یا مدرکی را به دادگاه می‌برد تا بتواند صوری بودن معامله اموال شوهر خود را ثابت کند. در صورتی که قاضی این موضوع را احراز کند، به ابطال معامله رأی خواهد داد.

از دیگر مصادیق معامله صوری در لایحه ابطال معامله صوری

یکی دیگر از مصادیق بارز معامله صوری، زمانی است که بدهکار برای پرداخت نکردن بدهی، معامله صوری انجام می‌دهد. ممکن است شخص ورشکسته نیز برای اینکه بدهی طلبکاران خود را نپردازد تا قبل از اینکه اعلام ورشکستگی کند، اموال خود را به دیگران منتقل کند. او برای این کار معامله صوری انجام می‌دهد. هر کدام از طلبکاران که از این معامله آگاه شوند، می‌توانند با تقدیم نمونه لایحه ابطال معامله صوری و ارائه مدارک مناسب، ابطال این معامله را درخواست کنند. در صورتی ‌که صحت این‌ موضوع برای دادگاه احراز شود، قاضی این معامله را ابطال می‌کند.

گاهی ممکن است معامله صوری برای دریافت وام باشد. به این صورت که شخصی زمین زراعی خود را به‌ طور صوری به برادر یا دوست خود منتقل می‌کند تا بتواند از طریق جهاد کشاورزی برای این زمین وام دریافت کند. در این حالت نیز معامله صوری واقع شده ‌است.

یکی دیگر از مواردی که برای آن معامله صوری انجام می‌شود، معامله به قصد فرار از پرداخت مالیات است. یعنی ممکن است شخصی برای فرار از پرداخت مالیات خانه و اموال خود را به دیگران منتقل ‌کند. او با این کار موجب تضییع حقوق شهروندی می‌شود.

موارد استفاده و کاربرد نمونه لایحه ابطال معامله صوری

معاملات صوری معاملاتی هستند که بر پایه اعتماد بین خانواده و دوستان انجام می‌شوند. گاهی همین معاملات صوری موجب بروز مشکلات برای شخصی می‌شود که اموال خود را به‌ طور صوری به دیگری منتقل کرده ‌است زیرا ممکن است طرف مقابل بعد از تحقق هدف معامله صوری، این مال را به صاحب قبلی پس ندهد. در این شرایط صاحب مال می‌تواند با مراجعه به دادگاه و تقدیم نمونه لایحه ابطال معامله صوری از قاضی ابطال این معامله و استرداد مال خود را درخواست کند. او برای این کار می‌تواند به وسیله شهودی که در زمان تحقق معامله صوری حاضر بوده‌اند یا با قسم خوردن در دادگاه و موارد دیگر ثابت کند که معامله به قصد فرار از تادیه دین و به ‌طور صوری انجام‌ شده است.

در واقع کاربرد نمونه لایحه ابطال معامله صوری در جایی است که شخص یا اشخاصی از انجام معامله صوری متضرر شده‌اند و برای احقاق حق خود و ابطال این معامله اقدام می‌کنند. در صورتی‌ که صوری بودن معامله برای دادگاه احراز شود، قاضی به ابطال آن رأی می‌دهد.

صوری بودن معامله به جهت ربا در لایحه ابطال معامله صوری

گاهی ممکن است معامله صوری به‌ جهت دریافت ربا باشد. ربا عملی است که در اسلام و قانون ممنوع شمرده می‌شود. ربا دهنده با تنظیم یک معامله صوری، مالی از اموال ربا گیرنده را به نام خودش منتقل می‌کند. در این حالت اگر ربا گیرنده بدهی خود را به او بپردازد ولی ربا دهنده مال او را پس ندهد، این شخص می‌تواند علیه او طرح دعوی کند.

سپس با تقدیم نمونه لایحه ابطال معامله صوری و ارائه مدارک محکمه‌پسند، صوری و ربایی بودن این معامله را ثابت کند. در صورتی ‌که قاضی صحت اظهارات خواهان را احراز کند، به ابطال این معامله رأی می‌دهد. در واقع معامله ربایی به ‌جهت نامشروع بودن هدف و جهت این معامله، باطل است اما معمولاً افراد ربا گیرنده این معامله صوری را به شیوه‌ای تنظیم می‌کنند که قاضی به صحت آن رأی دهد. بنابراین برای اثبات صوری بودن آن به مدارک و دلایل قانع‌ کننده نیاز است تا قاضی قانع شود که به ابطال آن رای دهد.

رای وحدت رویه شماره ۷۷۴ مورخ 20/1/1398

بر اساس این رأی وحدت رویه، جرم فرار از تأدیه دین و انتقال اموال تا پیش ‌از محکومیت قطعی از مصادیق جرم فرار از دین محسوب نمی‌شود. اگر فردی به پرداخت مالی محکوم ‌شده باشد و بعد از محکومیت قطعی، اموال خود را به قصد فرار از دین منتقل کند، در این حالت اقدام او دارای جنبه کیفری خواهد بود. یعنی انتقال اموال تا قبل ‌از محکومیت قطعی، موجب تعقیب جزایی این شخص نخواهد شد.

برای نوشتن این لایحه لازم است که:

برای نوشتن و تنظیم لایحه لازم است که حتما از مهمترین قوانین مربوط به آن مطلع باشید و بتوانید تمام مدارک، اسناد و شواهد ضروری را در لایحه بیان کنید. برخورداری از زبان و بیانی حقوقی، مستلزم آگاهی کامل از قوانین و همچنین کسب تجربه در این مسیر است. به همین دلیل، پیشنهاد ما به شما استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و همچنین استفاده از امکان تنظیم لایحه اختصاصی است.

شما می‌توانید به سهولت درخواستتان را ثبت کنید. در اسرع وقت پاسخگو خواهیم بود.