لایحه دفاعیه احتکار ؛ راهی برای مقابله با اتهامات وارد شده

احتکار یکی از رفتارهایی است که موجب ضربه به نظام اقتصادی کشور می‌شود. لایحه دفاعیه احتکار زمانی تنظیم می‌شود که احتکار در سطح گسترده‌ای انجام‌ شده باشد و باعث اخلال در نظم اقتصادی کشور شود. احتکار، یکی از مسائل مهمی است که باعث کمبود محصولات غذایی، بهداشتی، صنعتی و مانند آن می‌شود. ممکن است که احتکار در سطح گسترده یا به ‌صورت محدود انجام شود. زمانی ‌که احتکار در مورد کالاهای جزئی و در موارد کم تر باشد، در سازمان تعزیرات به آن رسیدگی می‌کنند. در صورتی که احتکار به ‌صورت عمده باشد، رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه خواهد بود. یعنی با تقدیم لایحه دفاعیه در خصوص احتکار ، رسیدگی به آن از دادگاه تقاضا می‌شود. این لایحه یکی از انواع مهم لایحه است.

یک نکته مهم!

بهتر است بدانید که در سال‌های گذشته، رسیدگی به احتکار در صلاحیت مراجع مختلفی بوده‌ است. در ابتدا دادگاه انقلاب، به این ‌موضوع رسیدگی می‌کرد اما پس ‌از مدتی صلاحیت رسیدگی به آن به سازمان تعزیرات واگذار شد. در سال‌های اخیر با تصمیم قوه قضاییه احتکار عمده در دادگاه و احتکار های جزئی‌ در سازمان تعزیرات رسیدگی می‌شود.

مقدمه‌ای درباره این عمل مجرمانه

احتکار به‌ معنای جمع‌آوری، انباشتن و ذخیره کردن است. مطابق قانون، جرم احتکار به معنی آن است که کالا یا محصول مورد نیاز مردم، به قصد ضرر زدن به نظام اقتصادی کشور و با هدف کسب سود و گران‌ فروشی ذخیره شود. انجام این جرم باعث کم شدن کالای مورد نظر در جامعه می‌شود. این رفتار باعث بالا رفتن قیمت آن کالا و هرج‌ و مرج در جامعه خواهد شد. به ‌عنوان مثال، فرض کنید شخصی در زمان شیوع ویروس کرونا، ماسک را که یکی از مایحتاج ضروری مردم در این دوران است، احتکار کند. او با این کار موجب گران شدن ماسک و کمبود این کالا در بازار می‌شود.

در این ‌صورت شخص دیگری که از این ‌موضوع آگاه شده است، می‌تواند این‌ مورد را در سازمان تعزیرات مطرح کند. به‌ جهت ا‌ینکه این نوع احتکار در سطح یک منطقه صورت‌ گرفته است و در سطح کلان نیست، مرجع رسیدگی به آن سازمان تعزیرات خواهد بود. در این سازمان نیازی به تقدیم نمونه لایحه احتکار نیست و این ‌موضوع با تنظیم شکوائیه بررسی می‌شود.

ممکن است شخصی که یکی از کالاهای اساسی مردم، مانند داروی یک بیماری خاص و کمیاب را وارد می‌کند، با هدف انحصار بازار فروش این دارو برای خودش و با قصد گران فروختن آن به مردم، از عرضه و فروش آن خودداری کند. این شخص در واقع یک محتکر است و به ‌جهت اینکه رفتار او در سطح ملی تاثیر دارد، در دادگاه به پرونده او رسیدگی می‌شود. برای این کار لازم است دادستان یا شخصی که این‌ موضوع را اطلاع می‌دهد با تقدیم لایحه دفاعیه احتکار مجازات او را تقاضا کنند. در مقابل، این شخص هم می‌تواند برای اعتراض یا برای دفاع از خودش، لایحه دفاعیه احتکار را به دادگاه تقدیم کند.

نکات مهم درباره لایحه دفاعیه احتکار

باید توجه داشته باشید که هر نوع ذخیره کردن کالا به ‌معنای احتکار نیست. یعنی ممکن است شخصی کالایی را ذخیره کرده باشد ولی قصد ورود ضرر به نظام اقتصادی کشور را ندارد، در این حالت این شخص محتکر نیست. در صورتی که این شخص تحت تعقیب قرار بگیرد، می‌تواند با تقدیم لایحه دفاعیه احتکار از خودش دفاع کند.

احتکار فقط مختص به خوراک و دارو نیست. بلکه هر نوع کالا یا ارزاقی که کمبود آن باعث هرج ‌و مرج و از بین رفتن نظم اقتصادی کشور شود، احتکار محسوب می‌شود. به ‌این ترتیب کاغذ لباس یا وسایل ضروری و مواردی مانند آن که مورد نیاز مردم خواهد بود نیز ممکن است سبب احتکار شود.

اگر احتکار به‌ صورت بسیار گسترده و عمده باشد، ممکن است محتکر به‌ عنوان مفسد فی‌الأرض شناخته شود. در این‌ صورت مجازات او اعدام است.

اگر شخصی محصولات و آذوقه مورد نیاز خود و خانواده‌ خود را انبار کند، چنانچه بیش ‌از مقدار سالانه مصرف آن‌ها نباشد، احتکار محسوب نمی‌شود اما اگر شخصی تمام روغن‌ها یک کارخانه را با بهانه مصرف خانواده‌اش خریداری و ذخیره کند و باعث کمبود روغن در منطقه شود، محتکر محسوب می‌شود.

کاربرد لایحه دفاعیه احتکار

زمانی ‌که احتکار در سطح ملی و به ‌صورت عمده باشد، باعث نگرانی مردم از کمبود آن کالا و گران شدن قیمت آن می‌شود. در این صورت لازم است که با اقدامات قانونی با محتکر برخورد شود. احتکار عمده باعث از بین رفتن نظم جامعه و آشفتگی بازار می‌شود. اگر شخصی از این احتکار مطلع شود، می‌تواند علیه مرتکب اقدام کند. شخص محتکر هم می‌تواند برای دفاع از خودش، لایحه دفاعیه احتکار را به دادگاه تقدیم کند. فرض کنید شخصی واردکننده لاستیک خودرو است و اقداماتی انجام می‌دهد که به‌ عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین واردکننده لاستیک خودرو در کشور معرفی شود. همه فروشندگان، لاستیک مورد نیاز منطقه خود را از این شخص خریداری می‌کنند.

اگر این شخص با قصد ضرر زدن به نظام اقتصادی کشور و بالا بردن قیمت لاستیک، برای مدت معینی از عرضه و فروش لاستیک خودداری کند، موجب آسیب بزرگ به مردم می‌شود زیرا کمبود لاستیک موجب افزایش خطر برای آن‌ها خواهد شد. همچنین این اقدام باعث اخلال در نظام اقتصادی کشور می‌شود. به این ترتیب این شخص تحت تعقیب قرار می‌گیرد. او می‌تواند برای دفاع از خودش، لایحه دفاعیه در خصوص احتکار را به دادگاه تقدیم کند. قاضی با توجه به اهمیت کالای احتکار شده و میزان این کالا و دفعات احتکار، حکم مناسب را صادر می‌کند.

نحوه تنظیم لایحه دفاعیه احتکار

برای اینکه شخص محتکر از خودش دفاع کند، لازم است که لایحه دفاعیه احتکار را به دادگاه تقدیم کند. محتکر یا وکیل او مشخصات کامل را در لایحه دفاعیه در خصوص احتکار وارد می‌کنند. پس از آن با ارائه توضیحاتی تلاش می‌کنند، از متهم دفاع کنند. مثلا ممکن است این شخص به علت اینکه مواد غذایی یا دارویی، فاسد شده‌اند و تاریخ انقضای آن‌ها گذشته است، از توزیع آن‌ها خودداری کرده باشد.

همچنین ممکن است منتظر اعلام قیمت از یک سازمان دولتی باشد تا بعد از آن این کالاهایی که انبار شده‌اند را توزیع کند. به هر حال این شخص باید توضیحات خود را در زمینه محصولی که انباشته ‌شده است بیان کند. پس از آن با ارائه مدارک لازم، از دادگاه کاهش مجازات خود را تقاضا می‌کند. قاضی با بررسی دلایل و مدارک، در این‌ مورد تصمیم‌گیری خواهد کرد.

ماده 60 قانون امور صنفی

این ماده احتکار را تعریف می‌کند. براساس این ماده قانونی، نگهداری کالا به ‌صورت عمده و خودداری از عرضه آن به قصد گران‌فروشی یا اضرار به جامعه بعد از اعلام ضرورت عرضه از طرف وزارت بازرگانی یا سایر مراجع قانونی، احتکار نامیده می‌شود و شخص انجام دهنده این عمل، محتکر است. این شخص مطابق قانون باید جریمه بپردازد. در واقع محتکر متناسب با کالاهایی که احتکار کرده است، ملزم به پرداخت جریمه نقدی می‌شود.

توصیه می‌کنیم

نوشتن لایحه، اقدامی تخصصی است که به تخصص، دانش حقوقی و تجربه نیاز دارد. به همین دلیل، در اکثر مواقع، این مسئولیت به مشاوران حقوقی و وکلای مجرب سپرده می‌شود. تیم حقوقی احتراما در راستای دسترسی آسان تمام اقشار به خدمات حقوقی، شرایطی ایجاد کرده است که هر شخصی بتواند با ثبت درخواست تنظیم لایحه ، در سریع‌ترین زمان ممکن، به لایحه مورد نیاز خود دسترسی پیدا کند.

علاوه براین، خدمات مشاوره حقوقی تلفنی احتراما نیز از دیگر خدمات این مجموعه است که با هدف ارائه راهنمایی و مشاوره و پاسخ به سوالات حقوقی متقاضیان فعالیت می‌کند.