جرم احتکار دارو چه تبعاتی برای محتکر و جامعه دارد؟ (بررسی ماهیت این جرم با ارائه مثال)

جرم احتکار دارو یکی از جرایمی است که موجب به خطر افتادن جان انسان‌ها می‌شود. کاهش داروهای مورد نیاز مردم، ضررهای جبران‌ناپذیری به آن‌ها وارد می‌کند. کمبود دارو در بازار و افزایش قیمت آن، سبب می‌شود مردم برای پرداخت هزینه کمتر، داروهای قاچاق یا تاریخ مصرف گذشته را خریداری کنند. این اقدام موجب به خطر افتادن سلامتی و حتی مرگ بیمار می‌شود.

به دلیل تحریم دارو و جلوگیری از صادرات آن به کشور ما، میزان ارتکاب جرم احتکار و قاچاق کالا در سال‌های اخیر به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش داشته است. مردم نیز به دلیل اعتماد بیشتر به داروهای وارداتی، تلاش می‌کنند به هر نحوی آن را به دست آورند. این موارد به افزایش احتکار دارو در جامعه منجر شده است. به طوری که جرم احتکار دارو علاوه بر مردم عادی، توسط افرادی که مسئولیت‌های دولتی دارند نیز انجام می‌شود. البته داشتن مسئولیت در این رابطه، موجب تشدید مجازات مرتکب می‌شود.

گاهی ممکن است جرم احتکار دارو با همکاری کارمندانی انجام شود که وظیفه آن‌ها توزیع و عرضه دارو است. کارمندان دولت با اطلاع از احتکار دارو توسط محتکران و با دریافت رشوه یا پورسانت، حاضر می‌شوند که در مورد احتکار دارو سکوت کنند. حتی ممکن است خودشان به ‌عنوان مباشر جرم، به انبارسازی و احتکار داروهای مورد نیاز مردم اقدام کنند. در این شرایط، قانونگذار مجازات این افراد را تشدید می‌کند زیرا علاوه ‌بر تخلف از وظایفی که به آن‌ها واگذار شده است، احتکار دارو را نیز مرتکب شده‌اند. لازم است به این مساله اشاره کنیم که؛ این جرم، یکی از انواع جرم احتکار است.

ماهیت احتکار دارو و توضیحات کامل درباره مفاهیم اساسی این جرم

احتکار جرمی است که در فقه مقدس به‌ عنوان عمل ممنوع، شمرده ‌شده و برای آن مجازات تعیین‌ شده است. قانون‌گذار به تبعیت از فقه، احتکار را جرم‌انگاری می‌کند و با محتکر مطابق قانون برخورد خواهد کرد. احتکار دارو معمولاً توسط اشخاصی محقق می‌شود که این اقدام را به ‌صورت تیمی یا سازمان‌یافته انجام می‌دهند. این جرم موجب کاهش دارو در داروخانه‌ها و افزایش قیمت آن می‌شود. کاهش دارو در داروخانه‌ها ممکن است موجب جان باختن بیمارانی شود که به آن دارو نیاز مبرم دارند.

برای مثال تصور کنید که؛ دارویی که برای بیماران قلبی استفاده می‌شود، به جهت جرم احتکار دارو در بازار با کمبود شدید مواجه می‌شود. این اقدام موجب تشدید بیماری این افراد و حتی مرگ آن‌ها خواهد شد. در این حالت، شخصی که مرتکب احتکار دارو شده است، مطابق قانون مجازات می‌شود. علاوه بر آن، داروهایی که توسط او احتکار شده است نیز در بین داروخانه‌ها توزیع می‌شود.

پیشگیری از جرم احتکار دارو به چه صورت انجام می‌شود؟

جرم احتکار دارو یکی از مصادیق تجاوز به حقوق شهروندان محسوب می‌شود. این جرم آثار زیان‌بار و مخرب فراوانی دارد. احتکار دارو موجب بر هم خوردن نظم اقتصادی و بی‌اعتمادی مردم نسبت ‌به دولت و مسئولان مربوط به حوزه دارو و درمان می‌شود. برای جلوگیری از احتکار دارو نظارت و همت هرچه بیشتر مسئولان مرتبط نیاز است زیرا تا زمانی ‌که در مورد واردات و فروش دارو، اقدامات اساسی صورت نگیرد، سوء استفاده‌کنندگان و محتکران، عرصه را برای انبار کردن دارو فراهم می‌بینند و با احتکار دارو، ضررهای جبران‌ناپذیری به مردم وارد می‌کنند.

قانون درباره جرم احتکار دارو چه شرایط و مجازاتی را بیان می‌کند؟

جرم احتکار دارو با هدف گران فروختن آن در فرصت مناسب و ضرر رساندن به مردم صورت می‌گیرد. به ‌جهت نقش حیاتی دارو در سلامت اشخاص، موضوع احتکار دارو اهمیت فراوانی دارد. محتکران دارو معمولاً از عرضه دارو مورد نیاز مردم خودداری می‌کنند تا آن‌ها را در یک زمان مناسب با قیمتی چندین برابر آنچه خریداری کرده‌اند، به فروش برسانند. در کشور ما تحریم دارو موجب کمبود اقلام دارویی مورد نیاز مردم شده‌ است. اگر جرم احتکار دارو صورت بگیرد، این اقدام تهدیدی جدی برای سلامت مردم محسوب می‌شود. در واقع ضرر و ضربه کمبود دارو به علت احتکار، به مردم و افراد کم ‌بضاعت جامعه وارد می‌شود. به‌ همین دلیل، مطابق قانون با اشخاص محتکر برخورد می‌شود.

جرم احتکار دارو توسط سازمان تعزیرات حکومتی رسیدگی خواهد شد. در صورتی‌ که جامعه هدف شخص محتکر گسترده‌تر باشد و اقدام او موجب ضرر به سطح گسترده‌ای مانند تمام مردم کشور شود، رسیدگی به این جرم در صلاحیت دادگاه خواهد بود. زمانی‌ که احتکار دارو به ‌صورت گسترده و در سطح کلان انجام شود، امکان اعدام محتکر به ‌عنوان مفسد فی‌الارض وجود دارد زیرا اقدام او موجب جان باختن بیماران نیازمند به دارو شده است.

به این مثال توجه کنید:

به‌ عنوان مثال، احتکار داروهای مورد نیاز کودکانی که مبتلا به بیماری‌های خاص هستند، منجر به جان باختن تعداد زیادی از آن‌ها می‌شود زیرا ضعیف بودن سیستم دفاعی این افراد و دریافت نکردن داروهای مورد نیاز برای درمان، موجب تشدید بیماری و مرگ آن‌ها خواهد شد. مطابق قانون، ممکن است برای شخص محتکر، مجازات حبس یا جزای نقدی نیز در نظر بگیرند. در صورتی‌ که احتکار دارو به‌ صورت وسیع انجام شود، قاضی شخص محتکر را به ‌عنوان مفسد فی‌الارض تشخیص می‌دهد و او را به اعدام محکوم می‌کند. همچنین محتکر به عرضه و فروش کالاهای محتکر شده نیز ملزم می‌شود.

شرایط تحقق جرم احتکار دارو

زمانی ‌که داروهایی که احتکار شده‌اند، مورد نیاز مردم و به‌ ویژه بیماران باشد، ذخیره کردن و گردآوری آن به ‌منظور بالا رفتن قیمت این داروها انجام می‌شود. اگر محتکر با هدف بر هم زدن نظم جامعه یا ورود ضرر و زیان به مردم یا قشر خاصی اقدام به انبار کردن داروها کند، این ‌مورد نیز موجب تحقق جرم احتکار دارو می‌شود.

برای مثال؛ یک شرکت وارد کننده داروهای خارجی، به ‌عنوان تنها وارد کننده نوع خاصی از داروی ضد افسردگی است. در صورتی‌ که این شرکت با هدف افزایش قیمت، این داروها را انبار و از عرضه‌ آن‌ها به بیماران خودداری کند، جرم احتکار دارو محقق شده‌ است. امکان دارد محتکر، انبار کردن دارو را در مناطق مختلف کشور انجام دهد. یعنی در سطح کشور، انبارهایی را برای ذخیره کردن داروها قرار دهد تا کشف این جرم به ‌راحتی صورت نگیرد. در این حالت، به دلیل اینکه احتکار دارو در سطح کشور انجام شده است، دادرسی توسط دادگاه انجام می‌شود.

در مورد احتکار دارو، این نکته را در نظر داشته باشید که ممکن است در یک بازه زمانی، به‌ جهت حساسیت شرایط موجود، احتکار داروی خاصی انجام شود. به ‌عنوان مثال، در زمان شیوع ویروس کرونا، داروهایی که برای درمان آن مؤثر بود، توسط افراد سودجو احتکار شد. در این شرایط خاص، این افراد به جهت نیاز مردم به این داروها، آن‌ها را احتکار کردند تا با قیمت بالاتری بفروشند. در این شرایط، سازمان تعزیرات و نیروی انتظامی با تلاش فراوان جرم احتکار دارو را پیگیری کردند. سپس مرتکب را به مرجع صالح تحویل دادند.

جرم احتکار ماسک در ایام شیوع بیماری کرونا

یکی از موضوعاتی که در سال‌های اخیر تمام مردم دنیا آن را تجربه کرده‌اند، شرایط خاص ویروس کرونا است. آنچه در مورد این ویروس به مردم توصیه می‌شد، استفاده از ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده بود. به دلیل اینکه این ویروس، بیشتر از راه تنفس به افراد منتقل می‌شود، توصیه اکید سازمان جهانی بهداشت و تمام پزشکان، برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری، استفاده از ماسک است. در این شرایط، به دلیل افزایش تقاضا و استفاده مردم از ماسک، تعداد زیادی از افراد سودجو مرتکب جرم احتکار ماسک شدند. بعضی از این افراد با هدف از بین بردن نظم جامعه یا به ‌منظور افزایش قیمت ماسک، این اقدام را انجام دادند.

جرم احتکار ماسک ، یکی از جرائمی بود که در زمان شیوع کرونا و به خصوص اوایل آن، موجب بی‌نظمی جامعه و ورود زیان به مردم شد. علاوه ‌بر آن، این جرم سبب افزایش قیمت ماسک تا چندین برابر قیمت واقعی آن شد. احتمالاً شما نیز این ‌موضوع را به‌خاطر دارید زیرا در تمام شهرهای کشور، کمبود ماسک موجب شده بود که مردم برای خریدن ماسک، هزینه‌های فراوانی بپردازند یا در صف‌های طولانی منتظر دریافت آن باشند. جرم احتکار ماسک یکی از جرائمی بود که بعد از آن موجب شد کارگاه‌های زیادی برای تولید و توزیع آن و پیشگیری از ابتلاء مردم به کرونا راه‌اندازی شود.

پیامد احتکار دارو

با توجه به آنچه بیان شد، جرم احتکار دارو موجب تشویش و نگرانی مردم و افزایش آمار بیماری و مرگ در جامعه می‌شود. بسیاری از افراد سودجو با انجام عمل مجرمانه احتکار دارو، ضررهای جبران‌ ناپذیری را به اجتماع وارد می‌کنند. به همین دلیل، بسیار مهم است که با مرتکبان این جرم، به صورت قانونی برخورد شود.

به خاطر داشته باشید

در نظر داشته باشید که امروزه مساله احتکار در جامعه، توجه زیادی را به خود جلب کرده است. اشخاص سودجو، با احتکار دارو و با هدف کسب سود بیشتر، می‌توانند سلامت و جان بیماران و همچنین امنیت خاطر خانواده‌های آن‌ها را به خطر بیاندازند. به همین دلیل، این اقدام به عنوان جرم در نظر گرفته‌ شده است و برای آن مجازات‌هایی نیز تعیین کرده‌اند. اگر به هر طریقی با پرونده احتکار مواجهه شده‌اید یا برای رسیدگی به این پرونده اقدام می‌کنید، قطعا نیاز خواهید داشت که درباره آن، با مشاوران حقوقی مجرب و وکلای پایه یک دادگستری گفتگو کنید. در این راستا، این امکان را نیز دارید که از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی بهره ببرید.

مساله دیگر برای رسیدگی به این جرم، حضور در دادگاه و به دنبال آن، ارائه لایحه است. ممکن است که شما نیاز داشته باشید که از انواع لایحه دفاعیه احتکار استفاده کنید و اسناد و مدارک مورد نیاز خود را در قالب یک لایحه به دادگاه ارائه دهید. برای در اختیار گرفتن این لایحه و تنظیم آن، می‌توانید از خدمات تنظیم لایحه بهره ببرید و نوشتن آن را به تیم حقوقی احتراما بسپارید.