لایحه جعل چیست؟ + شرایط استفاده از این نوع لایحه
لایحه جعل یکی از پرکاربردترین لوایح در دادگاه است. شخصی که به علت جرم جعل متحمل ضرر و زیان می‌شود، با مراجعه به دادگاه و تقدیم لایحه جعل ، رسیدگی به این موضوع را از قاضی درخواست می‌کند. جعل یکی از زیانبارترین جرائم برای جامعه محسوب می‌شود. زیرا موجب ورود ضرر به اموال دیگران و همچنین آسیب به جایگاه آن‌ها خواهد شد. جعل باعث از بین رفتن نظم جامعه و سلب اعتماد مردم نسبت به یکدیگر می‌شود. امروزه به جهت پیشرفت فناوری، این بزه با دقت و ظرافت بیشتری انجام می‌شود. همین موضوع سبب می‌شود که افراد به راحتی این مورد را تشخیص ندهند. در اکثر کشورها برای جعل قوانین بسیار سخت‌گیرانه‌ای را وضع کرده‌اند. در کشور ما نیز قانون‌گذار با تعیین مجازات برای جعل، در جهت پیشگیری از این بزه و برخورد با بزهکار اقدام کرده است.
آشنایی بیشتر با جعل
جعل در لغت به معنای ساختن، دگرگون کردن و منقلب کردن است. مطابق قانون، جعل به معنای ساختن نوشته یا خراشیدن، تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق یا تغییر تاریخ معنی می‌دهد. به این ترتیب اگر شخصی با اقدامات خود، موجب تغییر در محتوای یک نوشته شود، بزه جعل محقق خواهد شد. در این شرایط بزه دیده می‌تواند علیه مرتکب، لایحه جعل را تنظیم کند و به دادگاه ارائه دهد. برای مثال، ممکن است شما مالک زمینی باشید و شخصی با اقدامات خود، قسمتی از مدرک مربوط به مالکیت شما را محو کند یا نوشته جدیدی به آن اضافه کند، در این حالت بزه جعل محقق می‌شود. در این شرایط شما می‌توانید با مراجعه به دادگاه و تنظیم نمونه لايحه جعل علیه بزهکار اقدام کنید. جعل موجب ورود ضرر مالی به مالک می‌شود. همچنین باعث آسیب به شأن و جایگاه شخصی خواهد شد که مدارک او جعل شده‌اند.
مصادیق جعل در لایحه جعل
مطابق قانون، جعل به شیوه‌های مختلفی محقق می‌شود که بعضی از آن‌ها را در اینجا بیان می‌کنیم.
ساختن؛ عبارت از این است که شخصی یک نوشته یا مهر جدیدی بسازد. به نحوی که اصل آن قابل تشخیص نباشد. مانند اینکه شخصی گواهینامه رانندگی یا کارت ملی را جعل کند. یک نکته مهم در این خصوص این است که به جهت اینکه مرتکب، تجهیزات پیشرفته‌ای را به کار می‌گیرد، تشخیص این نوع جعل به راحتی امکان‌پذیر نیست. در این شرایط بزه دیده هم می‌تواند علیه شخصی که این مدرک را جعل کرده و هم شخصی که آن را به کار گرفته است، اقدام کند. یعنی با تنظیم لایحه جعل و ارائه مدارک لازم، رسیدگی به این موضوع را از قاضی درخواست می‌کند.
خراشیدن، محو کردن و تغییر تاریخ هم شیوه‌های دیگری از ارتکاب بزه جعل هستند.
شرح مختصری درباره خراشیدن، محو کردن و تغییر تاریخ
- خراشیدن؛ به معنی آن است که مرتکب با یک شئ تیز یا حتی با ناخن دست خود، قسمتی از یک نوشته را از بین ببرد. به طوری که متن اصلی آن نوشته خوانا نباشد. در این شرایط هم جعل محقق شده است.
- محو کردن؛ به معنی آن است که بزهکار اقدامی انجام دهد که متن یا عکس یا قسمتی از یک مدرک یا نوشته از دید دیگران پنهان شود. این محو کردن ممکن است با مقداری رنگ یا هر وسیله دیگری نیز انجام شود.
- جعل به واسطه تغییر تاریخ؛ به این صورت است که مرتکب با اقدامات خود، موجب می‌شود که تاریخ اصلی نوشته‌ای، به زمان دیگری تغییر پیدا کند. به این صورت که تغییر تاریخ قرارداد یا هر نوشته‌ای دیگر، موجب ورود ضرر به طرف مقابل، یعنی صاحب آن شود. در همه این موارد بزه دیده می‌تواند علیه جاعل (جعل‌کننده) لایحه جعل را تنظیم کند. در صورتی که صحت دلایل و اظهارات او در دادگاه اثبات شود، قاضی به مجازات مرتکب حکم می‌دهد.
شرایط جعل در لایحه جعل
قبل از اینکه لایحه جعل را تنظیم کنید، بهتر است با شرایط لازم برای تحقق جعل آشنا شوید تا با اطلاعات بیشتری نمونه لايحه جعل را بنویسید. برای تحقق بزه جعل، وجود سوءنیت ضروری است. یعنی شخص مرتکب باید با قصد ورود ضرر یا آسیب به طرف مقابل این اقدام را انجام دهد. اگر شخصی بدون سوءنیت موجب از بین رفتن قسمتی از یک نوشته شود، در این حالت جعل محقق نشده است. برای مثال، با سهل‌انگاری شخص مرتکب، قسمتی از نوشته‌های شناسنامه شخص دیگر از بین می‌رود یا محو می‌شود. در این صورت به دلیل عدم وجود سوءنیت، بزه جعل محقق نشده است.
یکی دیگر از شرایط اساسی برای تحقق جعل، این است که نوشته موضوع این بزه، باید اصل باشد. یعنی اگر نوشته از پیش جعل شده است یا ساختگی باشد و مرتکب در آن تغییراتی ایجاد کند، بزه جعل محقق نمی‌شود. زیرا بزه جعل بر روی مدرک یا نوشته اصلی انجام می‌شود.
شرط دیگر این است که شباهت این مدرک جعل شده، به گونه‌ای باشد که موجب اشتباه دیگران شود. یعنی لازم نیست حتماً تمام جزئیات آن مانند نوشته اصلی باشد. بلکه به اشتباه افتادن دیگران در این مورد کفایت می‌کند.
نکات مهم در مورد لایحه جعل
- جعل یک بزه مطلق است. یعنی تحقق آن به نتیجه نیاز ندارد. اگر به موجب انجام جعل، مالی برده نشود یا نوشته یا مدرکی که جعل شده است، به کار گرفته نشود نیز، باز هم این بزه محقق شده است.
- تشخیص جعل یک موضوع تخصصی است. بنابراین تشخیص آن توسط کارشناس دادگستری انجام می‌شود.
- اگر شخصی به دیگری اجازه دهد که نوشته او را جعل کند، در این حالت جعل محقق نمی‌شود. زیرا برای تحقق جعل نارضایتی و بی‌اطلاعی مالک لازم است.
- اگر مرتکب، گواهینامه رانندگی که مهلت آن تمام شده است را جعل کند، این موضوع مشمول جعل نمی‌شود، زیرا فقط تاریخ اعتبار آن تمام شده است.
- در صورتی که شخص مرتکب در یک نوشته، هم متن را تغییر دهد و هم عکس را تعویض کند، در این حالت این شخص فقط مرتکب یک بزه شده است و مشمول مجازات تعدد جرائم نمی‌شود.
- در مورد جعل، لزومی ندارد که نوشته متعلق به دیگری باشد. یعنی اگر شخصی مدرک تحصیلی خود را جعل کند، در این حالت هم این بزه محقق می‌شود.
کارایی لایحه جعل چیست؟
جاعل(جعل کننده) با سوءنیت یک نوشته، مدرک یا موارد مانند آن را جعل می‌کند تا شرایط و اثرات مدرک اصلی، بر این نوشته یا مدرک جعل شده هم ایجاد شود. در واقع مرتکب قصد دارد با جعل، طرف مقابل را به اشتباه اندازد. کاربرد لایحه جعل در جایی است که بزهکار با ساختن یک نوشته یا مدرک یا دست بردن در آن، باعث ضربه به شما یا صاحب آن می‌شود. همچنین شخصی که مدرک یا نوشته جعل شده، به او داده شده است، از این موضوع متضرر شده است. این شخص می‌تواند با تنظیم نمونه لايحه جعل مجازات مرتکب را از دادگاه تقاضا کند.
برای مثال، فرض کنید شما مدیر یک شرکت معتبر هستید و برای استخدام افراد، یک آگهی را منتشر می‌کنید. در این حالت شخصی با جعل مدرک تحصیلی متعلق به شخص دیگری و ارائه آن به شما برای استخدام مراجعه می‌کند. اگر شما ساختگی بودن این مدرک را تشخیص ندهید و او را استخدام کنید، بزه جعل و به کارگیری آن محقق شده است. در این صورت شما هر زمان که از این موضوع مطلع شوید، می‌توانید علیه او لایحه جعل را تنظیم و به دادگاه تقدیم کنید. علاوه بر این، به کارگیری نوشته یا مدرک جعل شده، خودش موجب مجازات جداگانه‌ای برای او با عنوان جرم استفاده از سند مجعول می‌شود.
زمان مناسب برای تنظیم لایحه جعل
زمانی که شخصی نوشته یا مدرک متعلق به شما را جعل کند، می‌توانید با تنظیم لایحه جعل مجازات او را از دادگاه درخواست کنید. ممکن است شخصی با دست بردن در قرارداد خانه شما، نام خودش را به جای نام شما قرار دهد. در این حالت، جعل محقق شده است. شما با اطلاع از این موضوع می‌توانید نمونه لايحه جعل را به دادگاه تقدیم کنید. در این صورت قاضی به این موضوع رسیدگی می‌کند.
نحوه تنظیم لایحه جعل
برای اینکه بتوانید در دادگاه خواسته خود را مطرح کنید، لازم است که لایحه جعل را به دادگاه ببرید. در متن لایحه، ابتدا باید مشخصات خود و طرف مقابل را بنویسید. سپس توضیحات خود را به صورت ساده، خلاصه و بدون ابهام بیان کنید. خواسته خود را در قالب پاراگراف‌های مرتب، منسجم و مرتبط با یکدیگر بنویسید.
به جهت اینکه مخاطب لایحه جعل، قاضی رسیدگی کننده به پرونده است، بهتر خواهد بود که توضیحات خود را با زبان قانون بیان کنید. شما می‌توانید در متن نمونه لايحه جعل، مواد قانونی مناسب، آیات، روایات، قواعد فقهی، نظریه‌های مشورتی و آرای وحدت رویه را به کار ببرید و در انتهای لایحه جعل خواسته خود را مبنی بر مجازات جاعل بنویسید. قاضی پس از بررسی دلایل و مدارک، حکم مناسب را صادر می‌کند.
پیشنهاد داریم!
توصیه ما این است که یا مشاوره حقوقی تلفنی بگیرید یا از خدمات تنظیم لایحه استفاده کنید. تیم حقوقی احتراما در زمینه مسائل حقوقی و در هر دو مورد مورد اشاره، خدمات ارائه می‌کند.
ثبت نظر یا سوال