جرم فرار مالیاتی وکیل چیست و پیگیری آن به چه صورت است؟

فرار مالیاتی به‌ عنوان یکی از مشکلات نظام اقتصادی محسوب می‌شود. این جرم به معنی آن است که مؤدی تمام یا بخشی از درآمد خود را پنهان می‌کند تا مالیات کمتری بپردازد. مؤدی به شخصی گفته می‌شود که مطابق قانون به پرداخت مالیات مکلف شده است. وکلا به ‌عنوان یکی از مؤدیان مالیاتی شناخته می‌شوند. اگر وکیل در بیان درآمد خود، به ‌طور شفاف عمل نکند تا مالیات کمتری بپردازد، مرتکب جرم فرار مالیاتی وکیل شده ‌است.

وکلا مکلف هستند تا برای پرونده‌هایی که موکل به آن‌ها وکالت می‌دهد، تمبر علی‌الحساب مالیاتی باطل کنند. این تمبر باطل کردن معادل ۵ درصد رقم حق‌الوکاله است. اگر وکیلی میزان حق‌الوکاله را به ‌صورت غیر واقعی ثبت کند، مالیات کمتری را پرداخت خواهد کرد. البته این موضوع به‌ عنوان تخلف مالیاتی محسوب می‌شود. در واقع این اقدام یک عمل غیر قانونی خواهد بود و جرم فرار مالیاتی وکیل را محقق می‌کند. این جرم، از انواع جرم فرار مالیاتی محسوب می‌شود.

آشنایی ابتدایی با جرم فرار مالیاتی وکیل با ذکر مثال

تصور کنید وکیل برای پرونده‌ای ۵۰ میلیون تومان دریافت می‌کند. او در یک قرارداد جداگانه این مبلغ را ثبت کرده ‌است. مطابق قانون این وکیل باید میلغ دو میلیون و پانصد هزار تومان تمبر باطل کند اما وکیل برخلاف واقعیت مبلغ حق‌الوکاله را در وکالت‌ نامه ۱۵ میلیون تومان ثبت می‌کند. سپس معادل 5 درصد هزینه حق‌الوکاله یعنی ۷۵۰ هزار تومان تمبر مالیاتی باطل می‌کند.

این موضوع به ‌عنوان یکی از مصادیق جرم فرار مالیاتی وکیل محسوب می‌شود. در واقع ثبت غیر واقعی رقم حق‌الوکاله، این جرم را ایجاد می‌کند. اگر وکیل وکالت‌ نامه خود را بدون تمبر مالیاتی یا بدون ثبت این رقم حق‌الوکاله ارائه دهد، این وکالت نامه معتبر نخواهد بود.

بر اساس ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم، وکیل دادگستری مکلف است رقم حق‌الوکاله را در وکالت‌ نامه ثبت کند. او باید معادل ۵ درصد حق‌الوکاله را بابت علی‌الحساب مالیاتی روی وکالت‌نامه تمبر الصاق و ابطال کند. اگر وکیل این اقدام را انجام ندهد، وکالت او در دادگاه پذیرفته نمی‌شود.

جرم فرار مالیاتی وکیل در میان قشر حقوقدانان

مطابق قانون، وکیل دادگستری مکلف است مالیات بپردازد. این موضوع دارای اهمیت فراوانی است. به‌ طوری ‌که عدم رعایت مقررات راجع‌ به ابطال تمبر علی‌الحساب مالیاتی برای وکیل موجب دردسرهای زیادی می‌شود. وکیلی که تمبر را باطل نکند، وکالت او در هیچ دادگاه یا مرجعی قابل‌ قبول نیست.

وکیل باید مبلغ وجه‌الوکاله را در وکالت‌نامه قید کند. این موضوع یک تکلیف قانونی است زیرا وکیل باید با توجه به رقم حق‌الوکاله تمبر علی‌الحساب مالیاتی را باطل کند. اگر وکیل برخلاف این موضوع عمل کرده باشد، مرتکب جرم فرار مالیاتی وکیل شده ‌است.

متأسفانه وقوع این جرم در بین قشر حقوقد‌ان رواج زیادی دارد. به‌ طوری ‌که در بین مؤدیان متخلف مالیاتی، وکلای دادگستری نقش عمده‌ای دارند. تعداد زیادی از وکلا این عمل غیر قانونی را انجام می‌دهند تا مالیات کمتری بپردازند. بعضی از وکیل‌ها برای ارتکاب این جرم قرارداد جداگانه‌ای از وکالت تنظیم می‌کنند. سپس رقم اصلی حق‌الوکاله را در آن می‌نویسند. این موضوع سبب تحقق فرار مالیاتی وکیل می‌شود. وکیلی که این جرم را انجام دهد، مستحق مجازات قانونی خواهد بود.

نصب نکردن دستگاه کارتخوان جرم است؟

تعداد زیادی از وکیل‌های دادگستری، برای پرداخت نکردن مالیات، دستگاه خودپرداز نصب نمی‌کنند.
همچنین ممکن است از کارت بانکی شخص دیگری استفاده کنند. یعنی موکل مجبور است که وجه نقد یا دلار بپردازد یا اینکه حق‌الوکاله را به کارت بانکی شخصی غیر از وکیل خود پرداخت کند. این موارد، تخلفاتی هستند که برای پرداخت نکردن مالیات توسط وکیل صورت می‌گیرند.

نصب دستگاه کارت‌خوان برای وکیل الزامی شده‌ است. وکیل باید همه قراردادهایی که منعقد می‌کند را به ‌طور دقیق‌ در کارپوشه خود ثبت کند. به‌ این‌ ترتیب شرایط لازم برای پرونده‌هایی که وکالت موکل آن را بر عهده داشته است، معلوم می‌شود. این موضوع تا حدودی سبب کاهش تخلفات مالیاتی خواهد شد. افراد متخلف ترفندهای دیگری را نیز به کار می‌گیرند تا این عمل مجرمانه شکل بگیرد. در واقع تخلف‌های راجع‌ به مالیات متأسفانه از طریق راه‌های مختلفی انجام می‌شوند.

موارد تحقق جرم فرار مالیاتی وکلا با مثال

در شرایطی که وکیل میزان حق‌الوکاله دریافتی را به ‌طور عمدی رقمی غیر واقعی ثبت کند، جرم فرار مالیاتی وکیل شکل می‌گیرد. اگر وکیل شماره کارت شخص دیگری را به موکل بدهد تا او بخشی از حق‌الوکاله را به آن به کارت واریز کند، این مورد نیز مصداقی از جرم فرار مالیاتی وکلا است زیرا قسمت عمده‌ای از وجه‌الوکاله به کارت شخصی غیر از وکیل واریز می‌شود. سپس او تمبر علی‌الحساب مالیاتی را با توجه به مبلغی که به حساب خودش واریز شده‌ است، باطل می‌کند. یعنی درصد کمتری را برای باطل کردن تمبر پرداخت خواهد کرد.

تصور کنید وکیلی برای پرونده‌ای مبلغ 700 میلیون تومان از موکل خود دریافت کرده است. او این مبلغ را در یک قرارداد جداگانه ثبت می‌کند. سپس از موکل می‌خواهد که این مبلغ را به کارت شخص مورد نظرش واریز کند. در این شرایط او مبلغی بسیار کمتر از وجه دریافتی را در وکالتنامه ثبت خواهد کرد. به این ترتیب مبلغی که تمبر به عنوان علی‌الحساب مالیاتی باطل می‌کند، نسبت به مبلغ اصلی بسیار کمتر خواهد بود. این موضوع به عنوان مصداق فرار مالیاتی وکیل قابل مجازات است.

مجازات جرم فرار مالیاتی وکیل چیست؟

بر اساس ماده ۲۷۴ قانون مالیات‌های مستقیم، اگر فرار مالیاتی وکیل محقق شود، او به مجازات درجه ۶ محکوم خواهد شد. مجازات درجه ۶ شامل حبس بیش ‌از ۶ ماه تا ۲ سال، شلاق از ۳۰ تا ۷۴ ضربه، جزای نقدی بیش ‌از ۲ تا ۸ میلیون تومان، محرومیت از حقوق اجتماعی به مدت بیش ‌از ۶ ماه تا ۵ سال و انتشار حکم محکومیت قطعی در رسانه‌ها می‌شود. یعنی اگر وکلا مرتکب فرار مالیاتی شوند، این مجازات در انتظار آن‌ها خواهد بود.

زمانی ‌که وکیل تمبر مالیاتی را باطل نکند یا رقم حق‌الوکاله را در وکالت‌نامه ثبت نکرده باشد، وکالت او در دادگاه پذیرفته نمی‌شود.

عناصر تشکیل‌ دهنده جرم فرار مالیاتی وکیل

برای اینکه رفتار وکیل مشمول مجازات شود، باید ۳ عنصر مادی، روانی و قانونی وجود داشته باشند. این سه عنصر را در ادامه توضیح می‌دهیم.

1. عنصر قانونی به معنی جرم بودن عمل ارتکابی در قانون است. یعنی اگر رفتار فردی در قوانین جرم‌ انگاری نشده باشد، او قابل مجازات نخواهد بود. در قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص جرم فرار مالیاتی وکیل صحبت شده ‌است. مطابق مواد ۱۰۳ و ۲۷۴ قانون مالیات‌های مستقیم تخلف وکیل و فرار مالیاتی او موجب مجازات این شخص می‌شوند. به ‌این‌ ترتیب این عمل در قانون جرم محسوب خواهد شد.
2. رکن مادی: اقداماتی که در جهت تحقق فرار مالیاتی وکیل شکل می‌گیرند، رکن مادی این جرم محسوب می‌شوند. یعنی اگر وکیلی رقم حق‌الوکاله را برخلاف واقعیت ثبت کرده باشد، این ثبت غیر واقعی مبلغ، رکن مادی جرم فرار مالیاتی وکیل محسوب خواهد شد.
3. رکن معنوی: برای ارتکاب همه جرایم، عنصر معنوی لازم است. عنصر معنوی یعنی متهم باید برای ارتکاب جرم قصد مجرمانه داشته باشد. اگر وکیل با قصد مجرمانه و سوء نیت عام مرتکب جرم فرار مالیاتی وکیل شود، قابل مجازات خواهد بود.

خدمات حقوقی مجموعه احتراما

پیگیری و اعلام این جرم، نیازمند اطلاعات حقوقی است. اگر در این زمینه قصد دارید اقدامی انجام دهید، ابتدا با یک کارشناس حقوقی مشورت کنید. در وب سایت احتراما امکان دریافت راهنمایی و مشاوره حقوقی برای شما فراهم شده است. یعنی شما با ثبت سفارش مبنی بر دریافت خدمات مشاوره حقوقی تلفنی می‌توانید با کارشناس مربوطه در ارتباط باشید.

از طرف دیگر اگر پرونده شما در دادگاه در جریان باشد، می‌توانید برای تنظیم لایحه درخواست دهید. این مورد نیز یکی دیگر از خدمات مهم تیم حقوقی احتراما است.

چنانچه در خصوص این مطلب سوال یا نظری دارید، می‌توانید در قسمت ثبت نظرات آن را با ما در میان بگذارید.