جرم فرار مالیاتی چیست؟ + تعریف این جرم و شرح مستند قانونی آن

جرم فرار مالیاتی یکی از مهم‌ترین جرایم اقتصادی در تمام دنیا است. بعضی از اشخاص حقیقی و حقوقی به هر دلیلی مرتکب این عمل مجرمانه می‌شوند. این جرم یکی از جرایم متداول در جوامع است که منجر به مجازات مجرم خواهد شد.

مالیات یکی از راه‌های کسب درآمد برای دولت محسوب می‌شود. به ‌همین دلیل فرار مالیاتی از جرایمی است که مورد توجه دولت قرار می‌گیرد. برای مقابله با این موضوع و پیشگیری از تحقق آن مجازات و ضمانت اجرا تعیین شده است. علاوه ‌بر این، دولت با طرح‌های تشویقی یا تنبیهی تلاش می‌کند تا اشخاص را به پرداخت آن ترغیب یا وادار کند.

فرار مالیاتی به ‌عنوان پدیده‌ای شناخته می‌شود که مجرم آن، درآمد واقعی خود را پنهان می‌کند و مالیات درآمد خود را نمی‌پردازد. او با این اقدام حقوق مردم و دولت را پایمال می‌کند. اقدام او تأثیرات منفی قابل‌ توجهی بر اقتصاد کشور و رشد اقتصادی باقی می‌گذارد. این عمل غیر قانونی سبب افزایش نرخ تورم و افزایش فاصله طبقاتی در جامعه خواهد شد.

جرم فرار مالیاتی چیست؟

به عدم پرداخت غیر قانونی تمام یا قسمتی از مالیات، جرم فرار مالیاتی گفته می‌شود. شخصی که مکلف است مالیات بپردازد، مودی است. اگر مؤدیان برای پرداخت نکردن مالیات اطلاعات درست راجع‌ به عواید و منافع خود، به مقام مسئول ارائه ندهند، به‌ عنوان مجرم شناخته می‌شوند. تصور کنید مؤدی از ارائه گزارش درست در مورد درآمد حاصل از کار یا سرمایه خودش که مشمول پرداخت مالیات می‌شود، امتناع می‌کند. این اقدام به‌ عنوان سوء استفاده رسمی از قوانین مالیاتی شناخته می‌شود.

جرم فرار مالیاتی توسط اشخاص حقوقی نیز قابل تحقق است. زمانی‌ که درآمد و سود یک شرکت به ‌طور عمدی، غیر واقعی گزارش داده شود تا شرکت مالیات کمتری بپردازد، فرار مالیاتی شکل می‌گیرد. در واقع مؤدی هر گونه اقدامی را انجام می‌دهد تا مبلغ کمتری را بپردازد. این موضوع در مواقعی که به طور گسترده شکل بگیرد، سبب تحقق فساد مالی در کشور خواهد شد.

جرم فرار از مالیات سبب آسیب به اقتصاد کشور می‌شود زیرا بخشی از درآمد دولت از طریق دریافت آن تأمین می‌شود. اگر مؤدیان مالیات را درست پرداخت نکنند، این موضوع ضرر عمده‌ای را به دولت وارد خواهد کرد. دولت باید برای جبران این ضرر از راه‌های دیگری اقدام کند. به همین دلیل، ضمانت اجراهای شدید و سخت‌گیرانه‌ای در خصوص مقابله با این جرم پیش‌بینی ‌شده است.

مجازات جرم فرار مالیاتی چیست؟

مستند قانونی جرم فرار مالیاتی اشخاص حقیقی، ماده ۲۷۴ قانون مالیات‌های مستقیم است. اگر شخصی یکی از اقدامات زیر را انجام دهد، به مجازات درجه ۶ محکوم خواهد شد:

1. چنانچه مؤدی اسناد، مدارک و دفاتر را بر خلاف واقعیت تنظیم و به آن‌ها استناد کند، به ‌عنوان مجرم شناخته می‌شود.
2. اگر شخصی فعالیت اقتصادی خود را مخفی کرده باشد یا درآمد حاصل از آن را کتمان کند، به عنوان مجرم محسوب خواهد شد.
3. اگر مؤدی از دسترسی مأموران مالیاتی به اطلاعات اقتصادی یا مالی خود ممانعت کند، قابل مجازات خواهد بود.
4. در مواقعی که مؤدی تکالیف قانونی خود را در رابطه با مالیات‌های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده انجام ندهد، مرتکب جرم شده ‌است.
5. اگر مؤدی معاملات و قراردادهای خودش را با نام دیگران تنظیم کند یا معاملات و قراردادهای دیگران را بر خلاف واقعیت به نام خودش تنظیم کرده باشد، مشمول مجازات این جرم می‌شود.
6. عدم تنظیم و تسلیم اظهارنامه در خصوص درآمد و هزینه‌ها به مدت ۳ سال متوالی و انجام ندادن تکالیف قانونی نیز موجب مجازات مؤدی خواهد شد.
7. اگر مؤدی برای فرار از پرداخت مالیات از کارت بازرگانی اشخاص دیگر استفاده کند، به‌عنوان متهم این عمل غیرقانونی شناخته می‌شود.

مواردی که بیان شد مجازات شخص حقیقی است. مجازات درجه ۶ حبس بیش از ۶ ماه تا ۲ سال، جزای نقدی از ۲ تا ۸ میلیون تومان، شلاق از ۳۱ تا ۷۴ ضربه، محرومیت از حقوق اجتماعی بیش ‌از ۶ ماه تا ۵ سال و انتشار حکم قطعی در رسانه‌ها را شامل می‌شود. این مجازات‌ها درجه ۶ هستند و شخص حقیقی در صورت ارتکاب این جرم، به این مجازات محکوم خواهد شد.

مجازات شخص حقوقی

مستند قانونی جرم فرار مالیاتی اشخاص حقوقی ماده ۲۷۵ قانون مالیات‌های مستقیم است. اگر شخص حقوقی مرتکب این جرم شود، مجازات آن برای ۶ ماه تا ۲ سال ممنوعیت از ۱ یا چند فعالیت شغلی و ممنوعیت از صدور بعضی اسناد تجاری خواهد بود.

عناصر تشکیل‌دهنده جرم فرار مالیاتی چه هستند؟

برای‌ اینکه رفتاری جرم شناخته شود، وجود ۳ عنصر لازم است. عنصر قانونی، مادی و روانی عناصر مورد نیاز برای تحقق جرایم هستند. در ادامه درباره هر کدام توضیح می‌دهیم:

1. عنصر قانونی: این عنصر یعنی عملی قابل مجازات خواهد بود که از نگاه قانون جرم باشد. مواد ۲۷۴ و ۲۷۵ قانون مالیات‌های مستقیم به بررسی این جرم و مجازات آن اختصاص دارد. این مواد به ‌عنوان عنصر قانونی این جرم شناخته می‌شوند. بنابراین این اقدام غیر قانونی در قانون جرم‌ انگاری شده و دارای عنصر قانونی است.
2. عنصر مادی: هر گونه اقدامی که مؤدی در راستای تحقق این جرم انجام می‌دهد، به‌ عنوان رکن مادی محسوب می‌شود. مواردی مانند مخفی کردن فعالیت اقتصادی یا تنظیم غیر واقعی اسناد و مدارک یا ممانعت برای دسترسی مأمور مالیاتی به اطلاعات مالی به‌ عنوان عنصر مادی این جرم هستند.
3. عنصر معنوی: برای تحقق این جرم، عمد و سوءنیت مرتکب لازم است. وجود سوءنیت خاص در این مورد ضرورت نیست. در شرایطی که فردی با عمد و سوءنیت به قصد فرار از پرداخت مالیات اطلاعات نادرستی را به مأموران مالیاتی ارائه دهد یا اسناد غیر واقعی را تنظیم کند، به دلیل وجود عمد و سوءنیت قابل مجازات خواهد بود.

اعلام جرم فرار مالياتی به چه صورت است؟

برای اعلام جرم فرار مالياتي راه‌هایی تعیین ‌شده است. افرادی که قصد دارند گزارش فرار مالیاتی را مطرح کنند، می‌توانند با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی یا از طریق تماس با این سازمان این موضوع را اعلام کنند. برای اعلام فرار مالیاتی و ثبت گزارش آن در سایت نیازی به ثبت اطلاعات خود شخص نیست. یعنی فردی که می‌خواهد این مورد را گزارش دهد، می‌تواند اطلاعات خود را در این سایت ثبت نکند. البته اگر اطلاعات او ثبت شود، فقط برای مسئول مربوطه قابل رویت خواهد بود.

گزارش دهید و پاداش بگیرید!

برای افزایش همکاری مردم با دولت و ترغیب آن‌ها به گزارش فرار مالیاتی، توسط سازمان امور مالیاتی پاداشی برای گزارش دهنده تعیین ‌شده است. البته برای این موضوع و دریافت پاداش نیز شرایطی را مطرح کرده‌اند. یعنی همه گزارش دهندگان پاداش نخواهند گرفت. اگر فردی که فرار مالیاتی را گزارش می‌دهد، قصد دریافت پاداش دارد، باید اطلاعات هویتی خود را ثبت کند. چنانچه گزارش فرار مالیاتی منجر به دریافت مالیات از متخلف شود و این مبلغ دریافتی، بیش ‌از ۴۰ میلیون تومان باشد، ممکن است پاداشی به گزارش دهنده اعطا شود.

خدمات حقوقی مناسب با این موضوع

اگر در خصوص این جرم سوالی دارید، می‌توانید با ثبت سفارش در وب سایت احتراما از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی بهره‌مند شوید.

مجموعه احتراما متشکل از کارشناسانی است که دغدغه آن‌ها ارائه خدمات حقوقی کاربردی و موثر به مردم است. در صورتی که پرونده شما در دادگاه مطرح شده باشد، می‌توانید از خدمات تنظیم لایحه وب سایت ما نیز استفاده کنید. کارشناسان مجموعه احتراما لایحه‌ای دقیق و منسجم را به شما تحول می‌دهند.

چنانچه در خصوص این مطلب سوال یا نظری دارید، می‌توانید در قسمت ثبت نظرات آن را مطرح کنید.