نوشتن لایحه برای چک ؛ بررسی قوانین قابل استفاده در لایحه چک

لایحه چک یکی از لوایحی است که در زمان دعاوی مربوط به چک به دادگاه تقدیم می‌شود. در مواقعی که دارنده چک قصد دارد خسارت تاخیر پرداخت مبلغ چک و اصل مبلغ آن را از طریق دادگاه دریافت کند، لایحه را تنظیم کرده و به دادگاه تقدیم می‌کند.

چک یک سند عادی است که در بین تجار اهمیت فراوانی دارد. البته اهمیت و اعتبار هر چک با اعتبار صادر کننده آن ارتباط مستقیم دارد. یعنی چکی که نقد شدن آن برای دارنده با مشکل همراه باشد؛ از نظر تجار چک معتبری نیست. گاهی ممکن است شخصی چکی را به دیگری بدهد ولی معلوم شود که این چک مسروقه بوده یا مشکلات دیگری داشته است. در این حالت، دارنده چک با مراجعه به دادگاه و تقدیم نمونه لایحه در خصوص چک برای احقاق حق خود، اقدام می‌کند. قاضی با بررسی محتوای نمونه لایحه در مورد چک و بر اساس علم خود، رأی مناسب را صادر خواهد کرد.

پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، مقاله لایحه دفاعیه چک را نیز، در مجله حقوقی احتراما مطالعه کنید. طرفین دعوای چک، می‌توانند این لایحه را نیز به دادگاه تقدیم کنند.

می‌دانیم که متداول‌ترین دعاوی با موضوع چک، مربوط به شرایط عدم دریافت وجه چک است. به همین دلیل، مقاله لایحه مطالبه چک را نیز برای مطالعه پیشنهاد می‌کنیم. این لایحه، از لوایح بسیار کاربردی است که در موارد متعددی به محاکم قضایی تقدیم می‌شود.

لایحه در خصوص چک یعنی چه؟ بیان تعریف و مفاهیم ضروری

چک یک سند عادی است که به ‌موجب آن، صادر کننده چک به محال علیه، یعنی بانک دستور می‌دهد تا مبلغ آن را از محل حساب جاری او، به دارنده چک بپردازند. در واقع، چک برای معاملات تجاری است اما مردم از چک، استفاده‌های دیگری هم می‌کنند و به علت‌های گوناگون، به ‌منظور اعتماد سازی یا مواردی مانند آن، چک را به امانت یا به دلایل دیگر نزد شخص دیگر می‌سپارند که این اقدام موجب تغییر کاربرد چک و فاصله گرفتن چک از کاربردهای اصلی و تجاری آن شده ‌است. در تمام مواقعی که شخصی قصد پس گرفتن چک خود و خسارات تأخیر پرداخت آن را دارد، می‌تواند از طریق دادگاه اقدام کند. با توجه به شرایط چک، این تقاضا در دادگاه مطرح می‌شود. پس از آن، این شخص با تقدیم نمونه لایحه چک ، از قاضی درخواست می‌کند که به این موضوع رسیدگی کند.

با بیان یک مثال ساده، بیشتر توضیح می‌دهیم:

فرض کنید شخصی از دیگری درخواست می‌کند که خانه‌ای برای او بسازد. این شخص چکی را با مبلغ قابل‌ توجهی به نام طرف مقابل صادر می‌کند تا او وسایل و تجهیزات لازم برای ساخت خانه را تهیه کند. دارنده چک بدون توجه به تقاضای صادرکننده، مبلغ آن را دریافت کرده و این مبلغ را برای خود استفاده می‌کند. در این حالت، صادرکننده چک می‌تواند با مراجعه به دادگاه، علیه او نمونه لایحه در خصوص چک را تنظیم کند و به دادگاه ارائه دهد. شاکی در متن نمونه لایحه چک درباره مبلغ چک، توافقات اولیه و اقدامات طرف مقابل به ‌طور کامل توضیح می‌دهد. قاضی با توجه به متن نمونه لایحه چک و بر اساس مدارکی که ارائه ‌شده است، در این ‌مورد تصمیم‌ گیری می‌کند.

درخواست صدور اجراییه در خصوص لایحه چک

گاهی ممکن است کسی وسایلی خریداری کند و برای خرید این وسایل، چک صادر کند. در ادامه، دارنده در زمان سررسید چک به بانک مراجعه می‌کند تا مبلغ مورد نظر را دریافت کند اما متوجه می‌شود که در حساب صادرکننده چک، مبلغی موجود نیست. در این شرایط او از بانک گواهی دریافت می‌کند و به مرجع صالح ارائه می‌دهد. زمانی ‌که این شخص به دادگاه مراجعه می‌کند، برای او اجراییه صادر می‌شود. با صدور اجراییه تمام حساب‌های متعلق به صادرکننده چک، به مدت بیست و چهار ساعت مسدود می‌شود تا از محل حساب‌های او مبلغ چک به دارنده چک پرداخت شود.

درخواست صدور اجراییه، اقدامی مناسب است که موجب تسریع در عملکرد و روند رسیدگی به موضوع چک پرداخت ‌نشده می‌شود. ممکن است دارنده چک از طریق دادگاه برای جبران خسارت و دریافت مبلغ چک اقدام کند. در این حالت باید با نوشتن لایحه برای چک و تقدیم آن به دادگاه، از قاضی درخواست ‌کند که به تقاضای او رسیدگی شود و خسارات او را محاسبه و طرف مقابل را به پرداخت آن ملزم کنند. قاضی بر اساس مدارکی که ارائه‌ شده است و با توجه به محتوای نمونه لایحه در خصوص چک در این مورد تصمیم‌گیری می‌کند.

نمونه لایحه چک چگونه باید نوشته شود؟

اگر قصد نوشتن لایحه برای چک را دارید لازم است که مشخصات خود و طرف مقابل را به ‌طور کامل بنویسید. سپس مشخصات چک و زمان سررسید آن و دلیل نقل‌ و انتقال چک را به‌ طور کامل توضیح دهید. توضیحات خود را به ‌صورت خلاصه و بدون ابهام بنویسید و از طولانی شدن محتوای نمونه لایحه چک خودداری کنید. به دلیل اینکه قاضی رسیدگی ‌کننده به پرونده، مخاطب نمونه لایحه در مورد چک است، بهتر است که توضیحات خود را با زبان قانون بنویسید.

برای این کار می‌توانید از یک وکیل یا مشاور کمک بگیرید. توضیحات خود را در قالب بندهای مرتب، منظم و مرتبط با یکدیگر بنویسید. در انتهای نمونه لایحه چک تقاضای اصلی خود، مبنی ‌بر دریافت مبلغ چک و خسارات تأخیر پرداخت آن را نیز بیان کنید. قاضی با توجه به محتوای نمونه لایحه در مورد چک و بر اساس مدارک ارائه ‌شده در این ‌مورد، تصمیم‌گیری می‌کند.

موارد استفاده از نمونه لایحه چک

نمونه لایحه چک در جایی کاربرد دارد که دارنده چک از طریق دادگاه برای دریافت مبلغ چک و خسارات تأخیر پرداخت آن اقدام می‌کند. در این شرایط لازم است که نمونه لایحه چک را به دادگاه تقدیم کند. سپس درباره مشخصات چک و خسارات وارده به‌ علت تاخیر آن توضیح دهد. قاضی بر اساس مدارکی که ارائه ‌شده است و با توجه به متن نمونه لایحه چک در این ‌رابطه تصمیم‌گیری می‌کند.

فرض کنید شخصی برای خرید برنج‌های یک شالیکار مبلغ 500 میلیون تومان چک صادر می‌کند. شالیکار در زمان مندرج در چک، به بانک مراجعه می‌کند. ولی صادر کننده، مبلغ 500 میلیون تومان در حساب ندارد. در این حالت شالیکار می‌تواند هم از طریق درخواست صدور اجراییه و هم از طریق طرح دعوا در دادگاه اقدام کند. در صورتی‌ که شالیکار قصد دریافت مبلغ و خسارت تاخیر پرداخت را با هم داشته باشد، نمونه لایحه در خصوص چک را به دادگاه تقدیم می‌کند. اما اگر فقط قصد دریافت مبلغ چک را داشته باشد و تمایلی به دریافت خسارت نداشته باشد، می‌تواند از طریق اجراییه، حساب‌های او را مسدود و مبلغ چک را دریافت کند.

چه زمانی نمونه لایحه چک را تنظیم کنیم؟

شخصی که چک صادر می‌کند، باید در زمان سررسید تاریخ چک، مبلغی که در آن نوشته ‌شده است را در حساب جاری خود داشته باشد. همچنین این شخص موظف است نکات مربوط به صدور چک را رعایت کند. اگر شخصی چکی را بدون متن و بدون درج تاریخ به دیگری بدهد و فقط آن را امضاء کند، این چک در دادگاه جزائی قابل پیگیری نیست. چکی که بدون هیچ اطلاعاتی و فقط با یک امضاء صادر شده ‌است، باید نسبت به آن، در دادگاه اقدامات لازم انجام شود. در این حالت، خواهان با تقدیم نمونه لایحه چک و بیان تقاضای خود، از قاضی درخواست می‌کند به این‌ موضوع رسیدگی شود.

گاهی ممکن است شخصی چکی را به دیگری بسپارد. به این صورت که صادرکننده چک، به شخص امین چکی را بدهد تا در مدتی که او در سفر است از آن نگهداری کند. در زمان مراجعه، صاحب چک متوجه می‌شود که امین چک را گم کرده‌ یا آن را برای خودش استفاده کرده ‌است. در این حالت صادرکننده چک، علیه طرف مقابل نمونه لایحه در خصوص چک را تنظیم و تقدیم می‌کند. این‌ مورد نیز یکی دیگر از مسائل مربوط به چک و نوشتن لایحه برای چک است.

اسناد و مدارکی که باید در نمونه لایحه چک بنویسیم

زمانی‌ که نمونه لایحه چک را به دادگاه تقدیم می‌کنید، لازم است که ضمن آن، مدارک و دلایلی را به دادگاه ارائه دهید. برای این منظور باید گواهی عدم پرداخت که از بانک دریافت کرده‌اید و مدارک مربوط به چک و کپی آن مدارک را به ‌همراه مدارک شناسایی خود به دادگاه ارائه دهید. اگر چک به‌ علت قرارداد یا یک تعهد، به ‌طرف مقابل داده شده ‌است، می‌توانید قرارداد یا متن تعهد را نیز به دادگاه ارائه دهید. قاضی با توجه به محتوای نمونه لایحه چک و بر اساس مدارکی که ارائه‌ شده است، رأی مناسب را صادر می‌کند.

به چه موارد قانونی اشاره کنیم؟

1. در ماده 15 قانون چک: براساس این ماده، دارنده چک می‌تواند علاوه‌ بر مبلغ چک، ضرر و زیان خود را در دادگاه جزایی درخواست کند.
2. ماده 21 قانون چک: براساس این ماده، بانک‌ها مکلف هستند کلیه حساب‌های مربوط به شخصی که بدون اینکه در حساب او پول باشد، چک صادر کرده و در مورد او تعقیب با صدور کیفرخواست انجام‌ شده است را ببندند و به نام او تا سه سال حساب جاری باز نکنند.
3. اشاره به ماده 12 قانون صدور چک: براساس این ماده، اگر چک بدون هیچ متنی و فقط دارای امضا باشد یا دریافت مبلغ آن مشروط باشد یا چک به ‌عنوان ضامن انجام تعهد، ارائه شده باشد، قابل‌تعقیب جزایی نیست.

رای وحدت رویه مرتبط با نمونه لایحه چک

برای نوشتن این لایحه، می‌توانید از رای‌های وحدت رویه نیز استفاده کنید. در ادامه به یک مورد از رای وحدت رویه مرتبط به این لایحه اشاره می‌کنیم:

رای وحدت رویه شماره 812 مورخ 1/4/1400

با توجه به این رأی وحدت رویه، مبداء محاسبه تاخیر پرداخت خسارت بر مبنای نرخ تورم، تاریخ چک است. به ‌این ‌ترتیب خسارت تاخیر پرداخت مبلغ چک، براساس مقررات خاص چک محاسبه می‌شود و از شمول مقررات راجع به قانون آیین دادرسی مدنی خارج است.

پیشنهاد ما

تیم حقوقی احتراما متشکل از وکلای پایه یک دادگستری و مشاوران حقوقی مجرب، با ایجاد امکان ثبت درخواست تنظیم لایحه و همچنین ثبت درخواست مشاوره حقوقی تلفنی ، برای تنظیم لایحه‌های مورد نیاز و همچنین به منظور پاسخگویی به سوالات حقوقی در کنار شما است.