بررسی دقیق مصادیق تبدیل تعهد برای نوشتن لایحه تبدیل تعهد که دانستن آن لازم است!

یکی از لوایحی که به دادگاه حقوقی تقدیم می‌شود، لایحه تبدیل تعهد نام دارد. تبدیل تعهد یکی از راه‌های سقوط تعهدات محسوب می‌شود. تبدیل تعهد موجب ساقط شدن تعهد قبلی و به وجود آمدن تعهد جدید خواهد شد. بنابراین لازمه تبدیل تعهد، از بین رفتن تعهد سابق و ایجاد یک تعهد با ماهیت جدید است. تبدیل تعهد شاید به ‌ظاهر موضوعی پیچیده تلقی شود ولی زمانی ‌که آن را با مثال توضیح دهیم، متوجه می‌شوید که این موضوع به‌ دشواری نام آن نیست.

فرض کنید شخصی خانه‌ دوست خود را اجاره کرده است. پس از مدتی با او توافق می‌کند که اجاره بهای سه ماه را نزد خود به عنوان قرض نگهداری کند. در این حالت، اگر صاحب خانه علیه او طرح دعوا کند این شخص با بیان تبدیل تعهد و ارائه مدارک لازم در این زمینه ثابت می‌کند که اجاره ‌بها به قرض تبدیل شده است. این یکی از روش‌های تبدیل تعهد است.

در مواقعی ممکن است شما به شخصی 100 میلیون تومان بدهکار باشید. شما با طلبکار خود، توافق می‌کنید که به جای این 100 میلیون تومان یک عدد فرش دست ‌بافت برای او ببافید. در صورتی که طلبکار قبول کند، تبدیل تعهد محقق شده است.

فارغ از موضوع لایحه، در مواردی ممکن است که مساله انجام تعهد به یک مشکل تبدیل شود. پیش‌تر در خصوص لوایحی با موضوع تعهد، مطالبی را منتشر کردیم. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم که لایحه عدم ایفای تعهد و لایحه دفاعیه الزام به ایفای تعهد را نیز برای اطلاعات بیشتر مطالعه کنید.

توضیحاتی درباره مفهوم و ماهیت لایحه تبدیل تعهد

تعهد به معنی یک رابطه حقوقی بین متعهد و متعهدله (کسی که تعهد به نفع او شده) است که به ‌موجب آن یکی از طرفین (متعهد) در برابر دیگری (متعهدله) ملزم می‌شود، به تعهد خود عمل کند. این تعهد ممکن است، فعل، ترک فعل یا تملیک مالی باشد. بنابراین هر تعهدی دارای سه رکن متعهد، متعهدله و موضوع تعهد است.

در تبدیل تعهد، تعهد اولی ساقط و تعهد جدید جایگزین آن می‌شود. سقوط تعهد قبلی و ایجاد تعهد جدید، نیازمند اعلام اراده هر دو طرف است. در واقع تبدیل تعهد نوعی تراضی محسوب می‌شود که میان طرفین واقع خواهد شد. تبدیل تعهد یک عمل حقوقی است که برای ایجاد آن، علاوه ‌بر شرایط عمومی صحت قراردادها، شرایطی اختصاصی همانند سقوط تعهد قبلی، ایجاد تعهد جدید و وجود توافق بین دو طرف لازم است. تبدیل تعهد به سه حالت تقسیم می‌شود که در این مقاله آن‌ها را به ‌طور کامل توضیح خواهیم داد.

مصادیق تبدیل تعهد در لایحه تبدیل تعهد

قبل‌ از هر اقدامی در خصوص این لایحه لازم است که مصادیق و شیوه‌های تبدیل تعهد را بشناسید. تبدیل تعهد به سه حالت کلی تقسیم می‌شود که در این قسمت آن‌ها را بیان می‌کنیم:

تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل موضوع

یکی از روش‌های تبدیل تعهد، تبدیل موضوع تعهد است. مانند اینکه فروشنده به مشتری تعهد دهد که بعد از ۲ ماه به او ۱۰۰ تن برنج تحویل خواهد داد. پس ‌از آن هر دو طرف، با یکدیگر توافق می‌کنند که به جای صد تن برنج، متعهد به او صد تن گندم تحویل دهد. این حالت، نوعی تبدیل تعهد به شیوه تبدیل موضوع بود.

در این حالت اگر متعهدله علیه متعهد طرح دعوا کند و مدعی شود که او به تعهد خود عمل نکرده و برنج را به او تحویل نداده است؛ متعهد می‌تواند برای بیان اظهارات خود در دادگاه، لایحه در مورد تبدیل تعهد را تنظیم و تقدیم کند.

ممکن است شخصی به دیگری تعهد دهد که از طریق دریا برای او کفش وارد می‌کند. این زمان اگر متعهدله به او بگوید به جای کفش، برای او چای وارد کند و چنانچه متعهد، این موضوع را بپذیرد، تبدیل تعهد براساس موضوع صورت گرفته است.

تبدیل تعهد از طریق تبدیل متعهد

تبدیل تعهد از طریق تبدیل مدیون یا متعهد، در صورتی‌ واقع می‌شود که شخص ثالثی با رضایت متعهدله (یعنی کسی که تعهد به نفع او شده) جایگزین متعهد می‌شود. به ‌این‌ ترتیب تعهد متعهد اول ساقط و تعهد بر عهده‌ متعهد جدید ایجاد می‌شود. مانند اینکه شخصی به دیگری تعهد دهد، در مدت ۳ ماه خانه او را بازسازی کند. اگر متعهد نتواند به این تعهد عمل کند و برادر او با توافق و تراضی با شخص صاحب خانه (متعهدله) این اقدام را بر عهده بگیرد، تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل متعهد شکل گرفته ‌است.

تبدیل تعهد از طریق تبدیل دائن یا متعهدله

تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل دائن یا متعهدله هنگامی واقع می‌شود که متعهدله جای خود را به متعهدله جدیدی بدهد. به این صورت که تعهد متعهد در برابر متعهدله قبلی ساقط و همان تعهد در برابر متعهدله جدید قرار می‌گیرد. مانند اینکه شخصی به دیگری بدهکار باشد و متعهدله به او بگوید که آن بدهی که قرار بود به من بپردازی را به حساب برادرم واریز کن. در این حالت تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل دائن یا طلبکار محقق شده‌ است. این موارد مصادیق تبدیل تعهد محسوب می‌شوند.

شرط لازم و اساسی برای تبدیل تعهد این است که تعهد سابق به ‌درستی ایجاد شده باشد و با توافق و تراضی هر دو طرف از بین برود و به تعهد جدید تبدیل شود در غیر این صورت تبدیل تعهد اعتبار ندارد.

کاربرد لایحه تبدیل تعهد

گاهی ممکن است شرایطی به وجود آید که طرفین نتوانند به تعهد خود عمل کنند. در این حالت با توافق آن‌ها، تبدیل تعهد صورت می‌گیرد. سقوط تعهد سابق جوهره و لازمه تبدیل تعهد است. به‌ همین دلیل تبدیل تعهد یکی از اسباب سقوط تعهدات محسوب می‌شود.

لایحه تبدیل تعهد در جایی کاربرد دارد که علیه متعهد طرح دعوا شده باشد و خواهان از دادگاه بخواهد که متعهد را به عمل به تعهداتش وادار کنند. در این حالت متعهد با تقدیم لایحه در مورد تبدیل تعهد و ارائه مدارک لازم، تلاش می‌کند به دادگاه ثابت کند، تبدیل تعهد صورت گرفته است. برای مثال اگر متعهد به‌ جای بدهی ۵۰ میلیونی خود، به طلبکار خود، معادل ۵۰ میلیون تومان زعفران داده باشد، باید ثابت کند که تبدیل تعهد با اطلاع و رضایت متعهدله صورت گرفته ‌است.

نحوه تنظیم لایحه تبدیل تعهد

برای تنظیم لایحه تبدیل تعهد ، لازم است که ابتدا مشخصات خود و طرف مقابل را در مقدمه لایحه در مورد تبدیل تعهد بنویسید. پس ‌از آن به‌ صورت مختصر درباره تبدیل تعهد توضیح دهید. توضیحات شما باید به ‌گونه‌ای باشد که هر کس آن را بخواند، در جریان موضوع پرونده قرار بگیرد. پس ‌از بیان توضیحات، لازم است که دلایل خود را به‌ صورت تیتروار و به‌ ترتیب اولویت بنویسید. دلایل شما باید محکمه‌پسند و مناسب باشند. استفاده از مواد قانونی مرتبط، قواعد فقهی، نظریه‌های مشورتی و آراء وحدت رویه موجب تاثیرگذاری بیشتر لایحه تبدیل تعهد خواهد شد.

در انتهای لایحه تبدیل تعهد قسمتی را برای نوشتن نتیجه‌گیری و شرح خواسته اختصاص دهید. به این صورت که با توجه به توضیحات و دلایلی که مطرح ‌شده است، تقاضای خود را مطرح کنید. قاضی بر اساس علم خود و با توجه به مدارک ارائه شده، در این‌ مورد تصمیم‌گیری می‌کند.

اسناد و مدارک مرتبط با این لایحه

هنگامی ‌که لایحه تبدیل تعهد را به دادگاه تقدیم می‌کنید، لازم است که ضمن آن اسناد و مدارک اثبات ادعای خود را بنویسید. در صورتی ‌که مدعی هستید تبدیل تعهد با رضایت و توافق طرف مقابل محقق شده است، باید مدارکی را به دادگاه ارائه دهید تا قاضی را قانع کنید به نفع شما حکم دهد. اگر تبدیل تعهد در یک قرارداد کتبی ثبت ‌شده است، آن را به دادگاه ارائه دهید.

در صورتی‌ که تبدیل تعهد به‌ صورت شفاهی و با حضور دیگران صورت ‌گرفته باشد، با معرفی آن‌ها به دادگاه، قاضی را در جریان جزئیات این پرونده قرار دهید. مانند اینکه شما به طرف مقابل تعهد داده‌اید که در مدت شش ماه یک مجسمه برای او بسازید.

در این حالت اگر پس از توافق با او، یکی از همکاران‌ شما این تعهد را بپذیرد، تعهد شما ساقط شده و همکار‌تان متعهد جدید محسوب می‌شود. اگر طرف مقابل علیه شما طرح دعوا کرده و مدعی شده است که شما به تعهد خود، عمل نکرده‌اید، می‌توانید با معرفی همکار خود به عنوان متعهد جدید و مطلع یا ارائه توافق‌نامه جدید، ثابت کنید که تبدیل تعهد صورت گرفته است. قاضی بعد از استماع اظهارات هر دو طرف، رأی مناسب را صادر می‌کند.

ماده ۲۹۳ قانون مدنی

بر اساس این ماده، در تبدیل تعهد، آنچه در تعهد سابق تضمین ‌شده بود، به تعهد جدید تعلق نمی‌گیرد. مگر اینکه هر دو طرف آن را به ‌طور صریح شرط کرده باشند.

پیشنهاد می‌کنیم

برای سهولت در دسترسی به خدمات حقوقی و تهیه سریع لایحه مورد نیاز، از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و همچنین خدمات تنظیم لایحه اختصاصی بهره ببرید. در کنار شما هستیم.