مراحل ارائه لایحه چک کیفری به دادگاه؛ چه زمانی امکان ارائه دعوی برای چک کیفری وجود دارد؟

نمونه لایحه چک کیفری یکی از مهم‌ترین لوایح مربوط به چک است. اگر دعوای مربوط به چک، در دادگاه کیفری مطرح شود، دارنده چک با تقدیم نمونه لایحه چک کیفری علیه صادرکننده چک به دادگاه ، برای دریافت مبلغ چک و جبران خسارات وارده اقدام می‌کند. چک کیفری دارای شرایطی است که بدون وجود آن‌ شرایط، امکان پیگیری چک از طریق دادگاه کیفری ممکن نیست. اقدام در دادگاه کیفری موجب مجازات صادرکننده می‌شود. به همین علت، صادرکننده چک تلاش می‌کند که با ارائه مدارکی ثابت کند که چک، فاقد وصف کیفری است. مطابق قانون صدور چک، اگر دارنده چک ۶ ماه از صدور چک یا ۶ ماه بعد از صدور گواهی عدم پرداخت، علیه صادر کننده چک اقدام نکند، دیگر نمی‌تواند از طریق کیفری این ‌موضوع را پیگیری کند.

در صورتی که قصد دارید از طریق دادگاه کیفری علیه صادر کننده چک اقدام کنید، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید، تا با نکات مهم در رابطه با چک کیفری آشنا شوید. این لایحه، یکی از انواع لایحه چک است که دفاعیه آن نیز در گروه انواع لایحه دفاعیه چک قرار می‌گیرد.

آشنایی با مفاهیم لایحه چک کیفری

چک یکی از اسناد تجاری پرکاربرد است که مردم، به‌ خصوص تجار، برای انجام معاملات خود، از آن استفاده می‌کنند. در مواقعی که پرداخت مبلغ به صورت نقد، برای خریدار ممکن نباشد، چکی را به همان مبلغ صادر می‌کند. به ‌موجب قانون جدید صدور چک، وارد کردن نام دارنده و صادرکننده به‌ همراه مبلغ و تاریخ چک در سامانه صیاد الزامی است. در ابتدا هدف و مبنای صدور چک، پرداخت مبلغ مورد نظر در همان روز بود ولی به ‌تدریج مردم با صدور چک‌های وعده‌دار این شیوه را تغییر دادند.

در رابطه با تاریخ صدور چک، لازم است این نکته را مدنظر داشته باشید که اگر چک به‌روز باشد، به ‌عنوان چک کیفری محسوب می‌شود. شخصی به یک فروشگاه فرش فروشی مراجعه و چند تخته فرش را خریداری می‌کند؛ در صورتی‌ که تاریخ دریافت مبلغ چک را برای همان روز ثبت کند ولی پولی در حساب او نباشد؛ این اقدام موجب کیفری شدن چک می‌شود. در واقع چکی که تاریخ آن به‌روز باشد ولی مبلغ آن در همان روز تادیه نشود، چک کیفری محسوب می‌شود. در این حالت، دارنده چک با مراجعه به دادگاه و تقدیم نمونه لایحه چک کیفری ، از دادگاه رسیدگی به این‌ موضوع و مجازات صادرکننده را تقاضا می‌کند.

چه زمانی چک، کیفری محسوب می‌شود؟

همان‌طور که بیان شد، اگر تاریخ چک به‌روز باشد ولی معادل مبلغ چک، پولی در حساب صادرکننده موجود نباشد، این چک کیفری خواهد بود اما اگر چک به‌ صورت مشروط یا بابت تضمین صادر شده باشد، این چک کیفری نیست.

به‌روز بودن، شرط اساسی کیفری بودن چک است. اگر چنین شرایطی ایجاد شود، دارنده چک می‌تواند از بانک گواهی عدم پرداخت مبلغ چک را درخواست کند. در مقابل بانک با احراز هویت دارنده چک، اقدام به صدور گواهی‌نامه عدم پرداخت می‌کند. در این گواهینامه مشخصات و آدرس صادرکننده چک به ‌همراه مشخصات چک نوشته می‌شود. دارنده چک با مراجعه به دادگاه کیفری دو و ارائه این گواهینامه، علیه صادرکننده چک اقدام می‌کند. پس ‌از آن با تشکیل جلسات دادرسی، این شخص نمونه لایحه چک کیفری را به دادگاه ارائه می‌دهد. او باید در متن نمونه لایحه دفاعیه چک کیفری درباره تقاضای خود، مبنی ‌بر تادیه مبلغ چک و مجازات صادرکننده، به‌ طور کامل توضیح دهد. گاهی ممکن است صادرکننده چک، با اطلاع از خالی یا مسدود بودن حساب خود، چکی را صادر کند. در این حالت نیز می‌توانید از طریق دادگاه کیفری علیه او اقدام کنید.

توجه به مهلت زمانی ۶ ماهه برای دارنده چک، جهت اقدام در دادگاه کیفری نیز موضوع مهمی است زیرا اگر دارنده چک تا ۶ ماه از تاریخ صدور چک، برای دریافت مبلغ آن اقدام نکند، دیگر نمی‌تواند از طریق دادگاه کیفری اقدام کند. یعنی صادرکننده قابل ‌تعقیب کیفری نخواهد بود. همچنین اگر دارنده چک، در تاریخ مندرج بر روی چک به بانک مراجعه کند و برای چک مورد نظر خود، گواهی عدم پرداخت مبلغ چک را دریافت کند ولی تا ۶ ماه بعد از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت، آن را به دادگاه نبرد و اقدامی انجام ندهد، دیگر امکان اقدام از طریق دادگاه کیفری را ندارد.

کاربرد نمونه لایحه چک کیفری

آشنا نبودن به مقررات راجع به چک، همواره مشکلاتی را برای مردم به وجود آورده ‌است. قانون‌گذار با پیش‌بینی اقداماتی مانند صدور اجراییه از طریق دادگاه، صدور اجراییه اداره ثبت و اقدام از طریق دادگاه، راه حل‌هایی را در مقابل دارنده چک قرار داده‌ است. باید این نکته را در نظر داشته باشید که هر کدام از این اقدامات، شرایط خاص خود را دارد که بدون توجه به آن‌ها امکان پیگیری وجود نخواهد داشت.

به‌ عنوان مثال اگر چک بابت تضمین صادر شده باشد یا مشروط باشد، دارنده چک نمی‌تواند در دادگاه کیفری اقدام کند. همچنین صادرکننده نیز تحت تعقیب کیفری قرار نمی‌گیرد.

با توجه به این موارد، کاربرد نمونه لایحه چک کیفری در جایی است که صادر کننده، چکی را به تاریخ روز صادر کند ولی در حساب خود، پولی نداشته باشد. در این حالت، دارنده چک می‌تواند از بانک گواهینامه عدم پرداخت را دریافت ‌کند. سپس آن را به دادگاه ببرد و از طریق دادگاه کیفری این‌ موضوع را پیگیری می‌کند. با شروع جلسات دادرسی، دارنده چک علیه صادرکننده، نمونه لایحه چک کیفری را تنظیم و تقدیم می‌کند. در مقابل صادرکننده نیز می‌تواند با ارائه دلایل و مدارکی، ضمن تقدیم نمونه لایحه دفاعیه چک کیفری ثابت کند که از مسدود یا خالی بودن حساب خود، اطلاعی نداشته ‌است. دادگاه با توجه به مدارکی که ارائه ‌شده است، رأی مناسب را صادر می‌کند.

به این مثال توجه کنید:

فرض کنید شخصی برای خرید یک تلویزیون، چکی را به تاریخ همان روز صادر می‌کند. او با ثبت اطلاعات خود و دارنده چک، مبلغ مورد نظر را در سامانه صیاد ثبت می‌کند. پس ‌از آن بلافاصله بعد از خروج از فروشگاه، به بانک مراجعه می‌کند و حساب خود را خالی می‌کند. در این حالت، دارنده چک به بانک مراجعه می‌کند و متوجه می‌شود که صادرکننده چک، مبلغی معادل مبلغ چک را در حساب خود ندارد. در این شرایط، دارنده چک می‌تواند از بانک تقاضای صدور گواهی عدم پرداخت کند و بعد از آن، این گواهی را به دادگاه ارائه دهد. با تشکیل جلسات دادرسی، دارنده چک، نمونه لایحه دفاعیه چک کیفری را علیه صادرکننده تنظیم می‌کند. در صورتی‌ که دادگاه محق بودن او را احراز کند، صادرکننده را به تحمل مجازات و تادیه مبلغ چک محکوم می‌کند.

اگر صادرکننده چک، به بانک مراجعه کند و برخلاف حقیقت اعلام کند که چک او گم‌ شده یا دزدیده‌ شده است، دارنده چک می‌تواند علیه او در دادگاه اقدام کند. اگر ثابت شود این ادعا خلاف واقعیت بوده ‌است، صادرکننده چک به مجازات مقرر در قانون محکوم می‌شود.

چه زمانی این لایحه تنظیم می‌شود؟

زمانی ‌که چک بی‌محل صادر شود و تاریخ آن به‌روز باشد، دارنده چک می‌تواند با تقدیم نمونه لایحه چک کیفری مجازات صادرکننده، تادیه مبلغ چک و خسارات وارده را از دادگاه کیفری تقاضا کند.

فرض کنید شخصی چکی را صادر می‌کند، ولی پولی در حساب او موجود نیست. در این حالت دارنده باید ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ چک، علیه صادر کننده در دادگاه کیفری اقدام کند. در صورتی ‌که این شخص در مدت ۶ ماه اقدام نکند، دیگر پیگیری این ‌موضوع را از طریق دادگاه کیفری ممکن نیست.

ماده ۳ قانون صدور چک

بر اساس این ماده، صادرکننده چک، باید در تاریخی که بر روی چک درج می‌کند، مبلغی معادل مبلغ چک را در حساب خود داشته باشد. این شخص نباید تمام یا قسمتی از مبلغی را که به اعتبار آن چک صادر کرده ‌است، از حساب خود خارج کند یا به بانک دستور عدم پرداخت دهد. همچنین نباید چک را به ‌گونه‌ای تنظیم کند که بانک به‌ علت عدم مطابقت امضاء یا قلم‌ خوردگی در متن چک، از پرداخت آن خودداری کند.

ماده‌ 10 قانون صدور چک

بر اساس این ماده، اگر کسی با علم و آگاهی نسبت ‌به بسته بودن حساب خود، چکی را صادر کند، عمل او در حکم صدور چک بی‌محل است. این شخص به حداکثر مجازات مقرر در قانون محکوم خواهد شد.

چگونه این لایحه را بنویسیم؟

برای نوشتن این لایحه و سایر لوایح، بهترین اقدام این است که به کارشناسان، مشاوران یا وکلای مجرب مراجعه کنید. این اشخاص به دلیل آشنایی با قوانین و همچنین به واسطه تجربه‌ای که در این حوزه دارند، در لایحه شما، به شیوه صحیحی به مدارک، دلایل و شواهد کاربردی اشاره می‌کنند. بدون شک از این مساله آگاه هستیم که یک لایحه خوب، می‌تواند در ارائه به دادگاه موثر باشد. بنابراین، تهیه و تنظیم لایحه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. پیشنهاد ما به شما استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی خواهد بود.

علاوه براین، این امکان را دارید که با ثبت درخواست تنظیم لایحه ، در سریع‌ترین زمان، لایحه مورد نظر خود را در اختیار بگیرید.