لایحه دفاعیه اجرت المثل ؛ چرا و چگونه از این قرارداد استفاده کنیم؟

زمانی‌ که شخصی بدون اذن مالک به‌ صورت غیرقانونی، از اموال او استفاده کند، باید اجرت المثل آن را به او بپردازد. استفاده غیر مجاز و خارج از قرارداد از ملک دیگری، موجب بی‌نظمی در جامعه و از بین رفتن اعتماد عمومی می‌شود. به علت اهمیت مالیکت افراد، قانون‌گذار با متصرف غیر قانونی مال، به ‌موجب قانون برخورد خواهد کرد. یعنی اگر شخصی بدون رضایت مالک، در مال او تصرف کند، باید اجرت المثل آن را بپردازد. در غیر این صورت؛ مالک با تنظیم نمونه لایحه دفاعیه اجرت المثل از طریق دادگاه، برای گرفتن حق خود اقدام می‌کند. این لایحه یکی از انواع لایحه اجرت المثل است.

اگر شما هم قصد دارید با تنظیم نمونه لایحه دفاعیه اجرت المثل ایام تصرف ، متصرف مال خود را از طریق قانون به پرداخت اجرت المثل وادار کنید، این مطلب را تا پایان مطالعه کنید. در این مقاله نکاتی بیان خواهیم کرد، که در زمینه تنظیم این لایحه به شما کمک می‌کند.

نکته: احتمالا درباره اجرت المثل، بیشتر در دعاوی مربوط به دادگاه خانواده شنیده باشید. اگر هدف شما از مطالعه درباره ماهیت و مفهوم اجرت المثل، آشنایی با شرایط بیان دعوی یا دفاع در دادگاه‌های خانواده است، پیشنهاد می‌کنیم دو مقاله لایحه اجرت المثل ایام زوجیت و لایحه دفاعیه زوجه در پرونده اجرت المثل را مطالعه کنید. برای دسترسی به این مقالات، کافی است، روی لینک‌های مشخص شده بزنید.

اجرت المثل چیست؟

اجرت المثل در مقابل اجرت‌المسمی قرار دارد. در ادامه این دو را توضیح خواهیم داد:

اجرت‌ المسمی

در صورتی ‌که تصرف شخص، به موجب قرارداد باشد و برای آن مبلغی تعیین ‌شده باشد، به آن مبلغ اجرت‌المسمی گفته می‌شود. یعنی یک شخص در ملکی با اذن مالک آن تصرف می‌کند و در ازای این تصرف، مبلغی را با توافق دو طرف، به مالک پرداخت می‌کند. به این مال اجرت‌المسمی گفته می‌شود.

اجرت المثل

اگر شخصی بدون وجود قرارداد، در مال دیگری تصرف کند یا آن را غصب کند، به ‌موجب قانون به پرداخت اجرت المثل آن محکوم می‌شود. در این حالت مالک با تنظیم نمونه لایحه دفاعیه اجرت المثل ایام تصرف و تقدیم آن به دادگاه ، تقاضای خود را مطرح می‌کند. قاضی بعد از جلب نظریه کارشناسی و بررسی مدارک، حکم مناسب را صادر خواهد کرد.

نکات مربوط به نمونه لایحه دفاعیه اجرت المثل

توجه داشته باشید که متصرف، مالک محصولاتی است که در زمین دیگری کاشته‌ است. یعنی مالک زمین نمی‌تواند مانع برداشت این محصولات توسط متصرف شود. بلکه صرفاً می‌تواند با تنظیم لایحه دفاعیه اجرت المثل ملک و تقدیم آن به دادگاه، متصرف را به پرداخت اجرت المثل این زمین وادار کند. اگر متصرف بدون اجازه مالک، بنایی را در زمین او احداث کند یا درختی را بکارد، باید اجرت المثل آن را بپردازد. در صورتی ‌که مالک از تصرف این شخص در بنا و استفاده از درختان جلوگیری کند، باید اجرت المثل آن را به متصرف بپردازد. پس با توجه به این نکته؛ پرداخت اجرت المثل همیشه توسط متصرف نیست. بلکه ممکن است مالک هم اجرت المثل اموال، متصرف را به او بپردازد.

دادگاه صالح برای رسیدگی به دعاوی مربوط به اجرت المثل ایام تصرف، دادگاه محل وقوع ملک است. برای صدور حکم راجع‌ به اجرت المثل ، جلب نظریه کارشناسی الزامی است. یعنی قاضی نمی‌تواند بدون نظریه کارشناسی، حکم پرداخت اجرت المثل را صادر کند.

در مورد ملک موروثی به چه صورت است؟

اجرت المثل مال موروثی در جایی مطرح می‌شود که شخصی فوت کند و فقط یک یا چند نفر از وراث، ما ترک را در تصرف داشته باشند. یعنی سایر وراث از آن مال موروثی محروم باشند. در این حالت علیه وراث متصرف، لایحه دفاعیه در خصوص اجرت المثل ایام تصرف تنظیم می‌شود و به دادگاه ارائه می‌دهند. قاضی با جلب نظر کارشناسی، در این ‌مورد تصمیم‌گیری می‌کند.

به ‌عنوان مثال:

شخصی فوت می‌کند و از او یک خانه و یک زمین کشاورزی باقی می‌ماند. این شخص سه فرزند پسر دارد که یکی از آن‌ها خانه و دیگری زمین کشاورزی را تصرف می‌کنند. آن‌ها چندین سال متصرف این اموال می‌شوند. یکی از پسران که هیچ کدام از این اموال را در اختیار ندارد، علیه دو برادر خود، نمونه لایحه دفاعیه اجرت المثل را تنظیم و به دادگاه تقدیم می‌کند. او ابتدا با مراجعه به شورای حل اختلاف، برای پلمپ کردن اموال اقدام می‌کند. سپس با تنظیم نمونه لایحه دفاعیه اجرت المثل ایام تصرف ، از دادگاه تقاضا می‌کند که دو برادر او را به پرداخت اجرت المثل ایام تصرف، ملزم کنند. چنانچه قاضی نظریه کارشناسی را تایید کند، بر اساس آن حکم خود را صادر می‌کند. در این حالت، ابتدا سهم‌الارث وراث تعیین می‌شود و سپس دو برادر محکوم به پرداخت اجرت المثل خواهند شد.

کاربرد نمونه لایحه دفاعیه اجرت المثل

زمانی ‌که شخصی مال دیگری یا منافع آن را تصرف می‌کند، موظف است که اجرت المثل ایام تصرف را به مالک بدهد. در صورتی ‌که شخصی مال خود را به دیگری اجاره دهد، چنانچه این شخص بعد از انقضای مدت اجاره، ملک را تخلیه نکند، باید اجرت المثل این ایام را به مالک بپردازد. اگر این شخص از پرداخت اجرت المثل این مال، به موجر خودداری کند، مالک می‌تواند علیه او لایحه دفاعیه اجرت المثل ملک را تنظیم کند و به دادگاه ارائه دهد. در این ‌صورت، قاضی با جلب نظریه کارشناسی، حکم مناسب را صادر می‌کند.

چه زمانی لایحه دفاعیه اجرت المثل تنظیم می‌شود؟

زمانی ‌که مالک اجرت المثل مال خود را از متصرف تقاضا می‌کند، ولی او این مبلغ را به او پرداخت نمی‌کند، در این حالت مالک مستحق اجرت المثل خواهد بود. او می‌تواند با مراجعه به دادگاه و تنظیم لایحه دفاعیه اجرت المثل ملک ، از قاضی رسیدگی به این‌ موضوع را تقاضا کند. چنانچه دلایل و مدارک ارائه ‌شده مناسب باشد، قاضی با جلب نظر کارشناسی، حکم مناسب را صادر می‌کند.

نمونه لایحه دفاعیه اجرت المثل از نظر شیوه تنظیم

برای تنظیم این لایحه ، لازم است که مشخصات خود و متصرف را به ‌طور کامل بنویسید. در لایحه دفاعیه در خصوص اجرت المثل ایام تصرف ، خواسته خود را مبنی ‌بر دریافت اجرت المثل، بیان کنید. لازم است که مشخصات ملک، آدرس و پلاک ثبتی را نیز به‌ صورت دقیق بنویسید. تا حد ممکن از طولانی شدن مطالب لایحه خودداری کنید. توضیحات خود را واضح، شفاف و بدون ابهام بنویسید. شما می‌توانید در نوشتن این لایحه از مواد قانونی، آیات، روایات، قواعد فقهی، نظریه‌های مشورتی و آراء وحدت رویه استفاده کنید. قاضی بعد از احراز مالکیت یا وکالت شما، با جلب نظر کارشناسی، حکم خود را صادر می‌کند.

اسناد و مدارک مناسب با نمونه لایحه دفاعیه اجرت المثل

برای اینکه بتوانید اجرت المثل ایام تصرف را از متصرف مال خود دریافت کنید، لازم است که مدارک مالکیت خود را نسبت‌ به این ملک، ارائه دهید. شما می‌توانید ضمن تقدیم نمونه لایحه دفاعیه اجرت المثل تمام مدارک مالکیت خود، مشخصات و مدارک زمین را به دادگاه ارائه دهید. اگر به ‌موجب عقد اجاره یا مزارعه یا هر قرارداد دیگری، مال در اختیار متصرف قرار گرفته است، باید این قرارداد به دادگاه ارائه شود.

در صورتی‌ که متصرف، بدون اجازه شما، در زمین تصرف کرده ‌است، می‌توانید با معرفی شهود یا تنظیم استشهادیه از افراد مطلع، ثابت کنید که این شخص، زمین شما را تصرف کرده ‌است. قاضی بعد از بررسی مدارک و نظریه کارشناسی، متصرف را به پرداخت اجرت المثل محکوم می‌کند.