جرم توهین چیست و آیا توهین ساده جرم محسوب می‌شود؟

یکی از جرائمی که علیه حیثیت معنوی افراد شکل می‌گیرد، جرم توهین است. توهین به دیگران نه ‌تنها از لحاظ حقوقی بلکه از دیدگاه فقه و اخلاق نیز موضوعی ناپسند شمرده می‌شود. در قانون مجازات اسلامی، توهین جرم‌انگاری شده و برای آن مجازاتی پیش‌بینی‌شده است زیرا توهین به ‌طور مستقیم کرامت و حیثیت انسان‌ها را نشانه می‌گیرد و موجب خدشه‌دار شدن شخصیت آن‌ها می‌شود. اصلی‌ترین مبنا برای جرم‌انگاری توهین، صدمه مستقیم به شأن انسان‌ها و جایگاه آن‌ها است. توهین به ‌صورت گفتاری، نوشتاری یا اشاره و رفتار صورت می‌گیرد. هر سخن یا رفتاری که به ‌نحوی سبب تحقیر دیگران شود، به‌ عنوان توهین شناخته می‌شود.

جرم توهين ممکن است در مناطق مختلف تفاوت داشته باشد. یعنی سخن یا رفتاری مطابق عرف یک منطقه توهین محسوب شود و در منطقه‌ای دیگر مشمول توهین نباشد. تشخیص این‌ موضوع با قاضی رسیدگی‌کننده به پرونده است. به بیان دیگر، گاهی یک لفظ خاص، در یک منطقه خاص به عنوان یک واژه زشت محسوب می‌شود و مشمول این عنوان مجرمانه خواهد بود. اما همان واژه خاص، در جای دیگری به مثابه یک واژه نادرست و توهین آمیز محسوب نمی‌شوید. لذا درباره این موضوع باید مطابق با شرایط منطقه مورد نظر تصمیم گیری شود.

در زمان بروز این جرم، ارائه لایحه به دادگاه لازم و ضروری است. لایحه توهین و لایحه دفاعیه توهین از جمله لوایحی هستند که در این موقعیت می‌توانید تنظیم و به دادگاه تقدیم کنید.

جرم توهین چیست؟

شان و حیثیت همه افراد در جامعه دارای ارزش و اهمیت فراوانی است. هیچکس نمی‌تواند با اقدامات خود، موجب هتک حرمت دیگران شود. برای پاسخ به این سوال که جرم توهین چیست ، باید گفت که توهین فعل یا رفتار یا سخن یا نوشته‌ای است که به جهت توهین‌آمیز بودن آن به شرافت و حیثیت انسان‌ها تعرض ‌شود. شخصی که نسبت ‌به دیگری سخن توهین‌آمیزی را بیان می‌کند، موجب آزرده‌خاطر شدن او و آسیب به جایگاه بزه دیده می‌شود.

توهین در لغت به معنی ضعف و ناتوانی در عمل است. در حقوق توهین به مجموعه واژه‌ها یا تعابیر یا رفتارهایی گفته می‌شود که برای تحقیر شأن و کرامت دیگران به کار می‌رود. هدف مرتکب این جرم، پایین آوردن منزلت طرف مقابل است. بنابراین هر لفظ یا رفتاری که به خدشه‌دار شدن یا کوچک شمردن شأن و کرامت دیگران منتهی شود، به ‌عنوان توهین محسوب می‌شود.

شرایط تحقق جرم توهین

توهین یکی از جرائمی است که رفتارهای گوناگونی را شامل می‌شود. البته توجه داشته باشید که ما نمی‌توانیم هر حرف خلاف ادبی را توهین بدانیم زیرا برای تحقق توهین شرایطی لازم است. در ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) وجود کلمه از قبیل، نشان می‌دهد که استفاده از الفاظ رکیک به ‌عنوان نمونه بارز جرم توهين محسوب می‌شود. یعنی این جرم شامل رفتارهای دیگری غیر از مواردی که در ماده بیان ‌شده نیز می‌شود.

توهین معمولاً به‌ صورت فعل مثبت انجام خواهد شد. یعنی اگر شخصی با گفتار خود یا نوشته یا اشاره دست یا چشم موجب توهین به دیگری شود، این جرم تشکیل خواهد شد. استفاده از الفاظ بی‌ادبانه، هل دادن دیگران به‌ جهت تحقیر شخصیت آن‌ها ریختن آب دهان به سمت دیگران، کشیدن لباس انسان‌ها به قصد توهین یا پرت کردن وسیله‌ای به سمت آن‌ها از مصادیق جرم توهین محسوب می‌شود.

موضوع دیگری که برای تحقق این جرم بیان می‌شود، این است که توهین باید به‌ صورت صریح مطرح شود. یعنی توهینی که پوشیده و مبهم باشد نمی‌تواند موجب مجازات مرتکب شود. شرط دیگری که برای توهین باید وجود داشته باشد، عمدی بودن آن است. یعنی مرتکب برای باید برای توهین به دیگری قصد داشته باشد. در صورتی ‌که شخصی در حال مستی و خواب یا مواردی مانند آن مرتکب توهین شود یا به توهین‌آمیز بودن رفتار خودش آگاه نباشد، این جرم محقق نخواهد شد.

به دلیل تفاوت فرهنگ، زبان و لهجه ها این امکان وجود دارد که رفتاری در یک منطقه توهین‌آمیز باشد و در منطقه‌ای دیگر به‌ عنوان توهین محسوب نشود. بنابراین اگر شخصی به ‌علت آشنا نبودن با فرهنگ مردم یک منطقه، رفتاری را انجام دهد که موجب خدشه‌دار شدن شأن دیگری شود، مجازات نخواهد شد زیرا به این ‌موضوع آگاه نبوده ‌است.

مجازات جرم توهین چیست؟

بر اساس ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی ، اگر شخصی با استفاده از الفاظ رکیک یا موارد دیگر به افراد توهین کند، چنانچه این توهین موجب حد قذف نباشد، مرتکب مجازات می‌شود. به ‌موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مجازات شلاق برای جرم توهین حذف و جزای نقدی آن به جزای نقدی درجه ۶ تبدیل شد. بنابراین برای پاسخ به این سوال که مجازات جرم توهین چیست ، باید فقط جزای نقدی درجه شش را بیان کرد.

جرم توهین، به عنوان جرمی قابل گذشت شناخته می‌شود. یعنی زمانی ‌که شخصی مرتکب جرم توهین به دیگری شود تا وقتی ‌که بزه دیده علیه او شکایت نکند، این جرم مورد رسیدگی قرار نمی‌گیرد. همچنین اگر شاکی از شکایت خود گذشت کند و به مرتکب رضایت دهد، دادرسی و مجازات او متوقف می‌شود.

جزای نقدی این جرم در گذشته ۵ هزار تا ۱۰۰ هزار تومان بود که بر اساس قانون کاهش مجازات حبس تعزیری و با حذف مجازات شلاق، جزای نقدی این جرم به ۲ تا ۸ میلیون تومان تبدیل شد.

جرم توهین ساده چیست؟

در شرایطی که شخصی، اقدامی توهین‌آمیز انجام دهد یا سخنی را بیان کند که موجب خدشه‌دار شدن شأن دیگری شود، توهین محقق می‌شود. زمانی ‌که پرسیده شود جرم توهین ساده چیست ، بهتر است بگوییم، توهین ساده فعل گفتار یا نوشته‌ای است که شأن افرادی غیر از سران سه قوه و افراد دولتی را خدشه‌دار می‌کند.

در مورد نحوه تشکیل این جرم این نکته را در نظر داشته باشید که تحقق آن به هر شکلی امکان‌پذیر خواهد بود. یعنی اگر شخصی به ‌صورت عمدی و آگاهانه لفظ توهین‌آمیز یا نوشته‌ای توهین‌آمیز را برای خوار شمردن دیگری به کار ببرد، مرتکب این جرم می‌شود.

فرض کنید شخصی شما را در خیابان هل دهد و این ‌موضوع موجب ناراحتی شما شود. در صورتی ‌که این شخص برای این کار قصد و عمدی نداشته باشد و این هل دادن به‌ صورت اتفاقی رخ داده باشد، بزه توهین محقق نشده‌ است. با این‌ حال اگر همسایه، همکار یا هر شخص دیگری با هدف توهین، شما را هل دهد یا لباس‌تان را بکشد یا دشنام ‌دهد، جرم توهین محقق شده‌ است. برای پیگیری این ‌موضوع، باید علیه او شکایت کنید.

در شرایطی که شخصی با هدف توهین به دیگری، عکس یا نوشته‌ای را انتشار دهد و موجب خدشه‌دار شدن شخصیت یا تحقیر دیگری شود، بزه توهین محقق شده‌ است. فرض کنید شخصی در یک روزنامه یا وب‌ سایت یا در یک صفحه پر بازدید، با انتشار نوشته‌ای توهین‌آمیز نسبت ‌به شخصی، موجب ناراحتی و تحقیر او شود، بزه‌ دیده می‌تواند علیه این روزنامه یا صفحه خبری شکایت کند تا دادگاه موضوع را بررسی کند.

روند شکایت از مرتکب بزه توهین

زمانی ‌که شخصی به شما توهین می‌کند و این ‌موضوع موجب ناراحتی و تحقیر شما می‌شود، می‌توانید از طریق مراجع کیفری مجازات مرتکب را تقاضا کنید. اگر شخصی به شما توهین کند و این جرم را در دادگاه ثابت کنید، مرتکب به جزای نقدی درجه ۶ محکوم می‌شود. یعنی مجازات‌ او ممکن است ۲ تا ۸ میلیون تومان باشد.

اگر قصد دارید علیه مرتکب بزه توهین شکایت کنید، ابتدا لازم است به یکی از دفترهای خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. در این حالت دادخواست توهین برای شما ثبت خواهد شد. پس ‌از آن زمان و شعبه دادرسی به شما ابلاغ می‌شود.

شما باید در روز جلسه دادرسی به دادگاه مراجعه کنید و دلایل و مدارک محکمه‌ پسندی را ارائه دهید. همچنین می‌توانید برای اثبات ادعای خود و بیان توضیحات تکمیلی، لایحه را به دادگاه تقدیم کنید. در متن لایحه در مورد نحوه وقوع این جرم و دلایل خود، به ‌صورت خلاصه توضیحاتی را ارائه دهید. سپس از قاضی مجازات مرتکب را درخواست کنید.

مرتکب این جرم نیز می‌تواند برای بیان دفاعیات خود، لایحه دفاعیه را ، به دادگاه تقدیم کند. در این شرایط قاضی بعد از بررسی جوانب پرونده، رأی مناسب را صادر می‌کند اگر شخصی در یک محیط عمومی به شما دشنام دهد یا شما را هل دهد یا اقداماتی را جهت تحقیر شخصیت‌تان انجام دهد، می‌توانید از طریق مراجع و از طریق دادگاه مجازات او را درخواست کنید.

ارکان بزه توهین

برای ‌اینکه جرم توهین محقق شود، باید ارکان آن وجود داشته باشد. ارکان مادی، قانونی و معنوی، عناصری هستند که باید وجود داشته باشند تا توهین تشکیل شود.

رکن قانونی توهین

اولین عنصری که به آن می‌پردازیم، رکن قانونی بزه توهین است. یعنی باید این اقدام توسط قانونگذار جرم‌انگاری شده باشد و مجازاتی برای آن در نظر گرفته شده باشد.

ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی، رکن قانونی این جرم است. زیرا در این ماده، توهین و مجازات آن تعریف ‌شده است. مطابق این ماده، توهین به افراد با استفاده از الفاظ رکیک و مواردی مانند آن، موجب تحقق بزه توهین و مجازات مرتکب می‌شود.

رکن مادی توهین

یک رکن مهم این بزه، رکن مادی آن است. در واقع برای ایجاد و تشکیل شدن این بزه، باید رکن مادی نیز اتفاق افتاده باشد. منظور از رکن مادی، فعل (عمل) یا رفتاری است که نشان دهنده بزه توهین باشد. در واقع اقداماتی که موجب توهین به شخص دیگر می‌شوند، به هر صورتی که باشند، رکن مادی محسوب خواهند شد. در بزه توهین، دشنام دادن یا انتشار عکس یا ارسال متن توهین‌آمیز یا حتی ریختن آب دهان به روی شخص دیگر یا کشیدن لباس یا هل دادن او و موارد متعدد دیگر مانند این‌ موارد، به‌ عنوان عنصر مادی این جرم شناخته می‌شوند.

رکن معنوی توهین

برای تحقق جرم توهين ، مرتکب باید قصد انجام آن را داشته باشد. یعنی اگر شخصی بدون قصد توهین، لفظی را بکار ببرد یا رفتاری را انجام دهد که توهین‌آمیز باشد، این جرم شکل نمی‌گیرد. زیرا مرتکب باید با هدف ارتکاب بزه توهین و به قصد تحقیر دیگری، لفظی را به کار ببرد یا فعلی را انجام دهد که موجب کوچک شمردن و تحقیر او شود. اما هر فعل یا لفظ توهین‌آمیز بدون قصد توهین به دیگران، موجب مجازات مرتکب نمی‌شود.

با مشاور حقوقی یا یک وکیل مجرب گفتگو کنید:

اگر در شرایطی قرار دارید که احتمال می‌دهید مرتکب این جرم شده‌اید یا اگر شخصی در برابر شما این جرم را انجام داده است و شما نسبت به این مساله تردید یا ابهام دارید، مناسب است که حتما با یک مشاور حقوقی یا وکیل مجرب در این خصوص گفتگو کنید. ما نیز برای این منظور خدمات مشاوره حقوقی تلفنی را به شما پیشنهاد می‌کنیم که انجام این مشاوره را آسان‌تر می‌کند.

علاوه براین، اگر به موجب این جرم در دادگاه حاضر می‌شوید، حتما نیاز دارید که یک لایحه در اختیار داشته باشید. تنظیم لایحه و نوشتن آن را می‌توانید به مشاوران حقوقی و وکلای تیم حقوقی احتراما بسپارید. برای این منظور کافی است که درخواستتان را در بخش تنظیم لایحه ثبت کنید.