آشنایی با جرم گرانفروشی و پاسخ به این سوال که در مواجهه با این جرم چه باید کرد؟

جرم گرانفروشی یکی از جرائمی است که ممکن است شما هم آن را تجربه کرده‌ و از آن متضرر شده‌ باشید. این‌ جرم ، موجب از بین رفتن نظم اقتصادی جامعه و افزایش مشکلات معیشتی مردم می‌شود. نتیجه گران‌فروشی آسیب و ورود ضرر به مردم است زیرا مردم کالا یا خدمات را با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب دریافت می‌کنند. به ‌این ‌ترتیب گران‌فروشی سبب می‌شود که مصرف‌کننده متحمل زیان مادی شود. جرم گران‌فروشی فقط به کالاها و ارزاق اختصاص ندارد. یعنی زمانی‌ که شخصی خدماتی را با قیمتی بیشتر از نرخ مصوب دریافت می‌کند، این موضوع نیز سبب تحقق جرم گران فروشي می‌شود.

فرض کنید قیمت مصوب هر کیلو گرم گوشت قرمز 150 هزار تومان تعیین ‌شده است. فروشنده‌ای بدون توجه به این نرخ، هر کیلوگرم گوشت قرمز را با قیمت ۲۰۰ هزار تومان به مردم عرضه می‌کند. این ‌موضوع موجب می‌شود که این شخص به‌ عنوان متخلف تحت پیگرد قرار بگیرد زیرا این اقدام، موجب به هم خوردن نظم صنف خود و ضرر رساندن به مردم شده ‌است.

شخصی را در نظر بگیرید که یک واحد صنفی قنادی را اداره می‌کند. صاحب این فروشگاه شیرینی‌های تولیدی کارگاه قنادی را با قیمتی بیشتر از نرخ مصوب به فروش می‌رساند. مشتری‌های این مغازه می‌توانند این تخلف را به سازمان تعزیرات اعلام کنند. احراز این تخلف توسط سازمان تعزیرات، موجب جریمه شدن این واحد صنفی می‌شود.

یکی از لوایح پرکاربرد در خصوص این جرم، لایحه گرانفروشی است. برای آشنایی با این لایحه می‌توانید مقاله‌ای با همین عنوان را در مجله حقوقی احتراما مطالعه کنید.

جرم گرانفروشی چیست؟

گران‌فروشی یکی از رفتارهای مجرمانه و از تخلفات صنفی محسوب می‌شود. در قانون برای این عمل، مجازات تعیین ‌شده است. مطابق قانون، نرخ کالا و خدمات، توسط صنف مربوطه تعیین می‌شود. همه افرادی که تحت نظارت صنف خاصی مشغول به کار هستند، باید با نرخ مصوب آن صنف، کالا یا خدمات خود را عرضه کنند. اگر شخصی با قیمتی بیشتر از مبلغی که معین شده است، کالا یا خدمات خود را به مردم ارائه دهد، جرم گران‌فروشی را انجام داده است. به عنوان مثال، به دستور صنف میوه و تره‌بار، قیمت هر کیلو سیب قرمز ۱۵ هزار تومان تعیین می‌شود. اگر یک واحد صنفی بدون توجه به این نرخ، هر کیلو سیب قرمز را با قیمت ۳۵ هزار تومان بفروشد، مرتکب جرم گران‌فروشی شده ‌است. مجازات این واحد صنفی بر اساس قانون تعزیرات تعیین می‌شود.

فرض کنید شخصی یک مغازه پارچه ‌فروشی دارد. او پارچه‌های مغازه خود را با قیمتی بسیار بالاتر از نرخ معین، به مردم می‌فروشد. در این حالت این شخص به ‌عنوان مجرم شناخته می‌شود و سازمان تعزیرات به تخلف او رسیدگی خواهد کرد.

برای افزایش قیمت یک کالا یا خدمات، لازم است که مجوز نظام صنفی در این ‌رابطه صادر شده باشد. گران‌فروشی موجب نارضایتی مردم و بی‌عدالتی در جامعه می‌شود زیرا مشتری با پرداختن قیمتی بالاتر از قیمت واقعی کالا متضرر شده ‌است. این ‌موضوع موجب تحقق جرم گران فروشي و مجازات مرتکب می‌شود.

قوانین جرم گرانفروشی

گران‌فروشی به‌ عنوان تخلف محسوب می‌شود. به ‌این ‌ترتیب رسیدگی به آن در صلاحیت سازمان تعزیرات حکومتی قرار دارد. یعنی برای گران‌فروشی به مراجعه به دادگاه یا تنظیم شکوائیه نیازی نیست. وقتی شخصی بدون مجوز اقدام به افزایش قیمت کالا یا خدمات می‌کند، تخلف گران‌فروشی محقق می‌شود. در این حالت، مطابق قانون با فرد متخلف برخورد خواهد شد.

در قانون امور صنفی، راجع ‌به مجازات گران‌فروشی صحبت شده ‌است. مطابق این قانون، فروش یا عرضه کالا یا ارائه خدمات با هزینه بیشتر از نرخ تعیین ‌شده یا رعایت نکردن مقررات قیمت‌گذاری یا انجام هر عملی که باعث افزایش قیمت کالا یا موجب ورود ضرر به مشتری می‌شود، به ‌عنوان گران‌فروشی محسوب می‌شود. مجازات گران‌فروشی از جریمه نقدی شروع می‌شود و در صورت تکرار، ممکن است به تعطیلی واحد صنفی منجر شود.

بر اساس قانون امور صنفی، صاحبان اماکن عمومی موظف هستند، فهرست قیمت غذا و مواد غذایی را که به مشتریان عرضه می‌کنند، در برگه‌های مخصوص در اختیار آن‌ها قرار دهند. هم‌چنین این ماده، افراد صنفی را موظف می‌کند، قیمت واحد کالا یا دستمزد خدمات را به‌ صورت روشن و مکتوب بر روی کالا یا در محل نصب کنند. به‌ طوری‌ که همه بتوانند آن را مشاهده کنند.

قیمت و دستمزد به صورت روشن و مکتوب ارائه شوند

در قانون حمایت از مصرف‌کنندگان، قانون تعزیرات حکومتی، قانون و امور صنفی و قانون تشدید مجازات محتکران و گران‌فروشان، در مورد گران‌فروشی مواردی بیان‌ شده است. قانون امور صنفی، راجع‌ به مجازات جرم گران‌فروشی اینطور می‌گوید که؛ عرضه‌کنندگان کالا یا خدمات موظف هستند، قیمت یا دستمزد معین را به‌ صورت روشن و مکتوب در محل کار خود نصب کنند. به گونه‌ای که همه افراد بتوانند آن را ملاحظه کنند. در صورتی‌ که فروش کالا یا ارائه خدمات، با قیمتی بیشتر از نرخ مصوب انجام شود، این اقدام گران‌فروشی محسوب خواهد شد. بر اساس این قانون، مجازات جرم گران‌فروشی برای هر واحد صنفی، ابتدا به‌ صورت جریمه نقدی تعیین می‌شود. در صورت تکرار این تخلف، امکان تعطیل شدن واحد صنفی نیز وجود دارد.

در قانون تعزیرات هم مجازاتی که برای گران‌فروشی تعیین‌ شده متناسب با نوع تخلف و تعداد دفعات تکرار جرم، ممکن است که جریمه نقدی یا تذکر کتبی یا اخذ تعهد از متخلف و در نهایت لغو پروانه یا تعطیل شدن واحد صنفی باشد. مطابق قانون، رسیدگی به جرم گران‌فروشی، در صلاحیت سازمان تعزیرات است. یعنی زمانی ‌که شما به ‌جهت گران‌فروشی متحمل ضرر و زیان شده باشید، می‌توانید این ‌موضوع را به سازمان تعزیرات گزارش دهید. مواردی که بیان شد، به عنوان قوانین جرم گران‌فروشی بین مردم شناخته شده‌اند. در هر کدام از این قوانین، راجع به گران‌فروشی و مجازات آن، صحبت شده است.

بررسی جرم گرانفروشی

افزایش قیمت کالا و خدمات، موجب نارضایتی مردم و ورود زیان به اقشار مختلف جامعه می‌شود. برای بررسی جرم گران‌فروشی ، لازم است که عناصر این جرم را بیان کنیم. عناصر جرم گران‌فروشی به معنی ارکان تشکیل ‌دهنده‌ آن هستند. برای تحقق هر جرمی وجود ۳ عنصر، ضروری و لازم است. در ادامه به این عناصر اشاره خواهیم کرد:

1. عنصر قانونی، به معنی ماده‌ای قانونی است که جرم و مجازات مربوط به آن را تعریف می‌کند. در واقع بر اساس عنصر قانونی جرم، معلوم می‌شود که قانونگذار این عمل را جرم‌انگاری کرده و برای آن مجازاتی در نظر گرفته ‌است.
2. عنصر مادی گران‌فروشی، شامل رفتار و اعمالی می‌شود که منجر به فروش و عرضه کالا با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب شده ‌است. فروش کالا یا خدمات با قیمت بالاتر از نرخ مصوب، به‌ عنوان عنصر مادی این جرم شناخته می‌شوند.
3. عنصر معنوی جرم، به معنی قصد ورود ضرر و سوءنیت است. به دلیل اینکه جرم گران‌فروشی یکی از جرایم مطلق محسوب می‌شود، قصد مجرم در آن مشخص نیست. همین ‌که مرتکب، عنصر مادی این جرم را انجام دهد، گران‌فروشی محقق شده ‌است. به ‌این ‌ترتیب، لازم است که عناصر جرم گرانفروشی وجود داشته باشند تا این جرم محقق شود. در صورتی‌ که وقوع گران‌فروشی توسط مرجع رسیدگی‌کننده تأیید شود، مرتکب به مجازات مقرر در قانون محکوم خواهد شد.

با تحقق این عناصر، مطابق قانون، ابتدا مجرم به جریمه نقدی محکوم خواهد شد. سپس در صورت تکرار این جرم، ممکن است در نهایت گران‌فروشی به لغو پروانه یا تعطیل شدن واحد صنفی نیز منجر شود.

گران‌فروشی در ارائه خدمات

گران‌فروشی مشمول ارائه خدمات با قیمت بالاتر از نرخ مصوب نیز می‌شود. به ‌عنوان مثال، شخصی مغازه‌ نصب و تعمیر وسایل گرمایشی دارد. این شخص در فصل سرما برای نصب یا تعمیر این وسایل، با نرخی چند برابر تعرفه مقرر، خدمات را به مردم ارائه می‌دهد. این‌ موضوع سبب نارضایتی مردم و آشفتگی در این صنف خواهد شد. شخصی که از این اقدام متحمل ضرر و زیان شده ‌است، می‌تواند این ‌موضوع را به سازمان تعزیرات گزارش دهد.

تفاوت گران ‌فروشی و کم ‌فروشی

این نکته را در نظر داشته باشید که گران ‌فروشی با کم ‌فروشی تفاوت دارند. گرانفروشی به معنای عرضه کالا یا خدمات با قیمتی بیش از بهای تعیین شده است. کم‌فروشی، عرضه کالا یا خدمات با میزانی کمتر از معیار تعیین ‌شده برای آن معنی می‌دهد.

به‌ عنوان مثال، یک واحد صنفی مانند میوه‌ فروشی با دست‌کاری تنظیمات ترازوی مغازه، میوه را چند گرم کمتر به مردم عرضه می‌کند. این ‌موضوع موجب نارضایتی مردم و شکایت آن‌ها می‌شود. در این حالت مشتری این مغازه با گزارش این تخلف به سازمان تعزیرات، شکایت خود را مطرح می‌کند. در صورتی ‌که تخلف این شخص برای این سازمان احراز شود، مرتکب به جریمه نقدی یا جرایم دیگر محکوم خواهد شد.

برای حضور در دادگاه در رابطه با این جرم، به چه چیزهایی نیاز دارید؟

اگر به هر دلیلی در رابطه با این جرم به دادگاه مراجعه می‌کنید، حتما پیش از حضور در این مراجع قضایی، در رابطه با شرایط و تشریفات مراجعه اطلاعات کسب کنید. این امکان برای شما وجود دارد که مراجعه به دادگاه را به عهده وکیل خود بگذارید یا اینکه از وکیل خود بخواهید که در دادگاه با شما همراه شود. اگر چنین امکانی ندارید و می‌خواهید درباره حضور مستقل در این مراجع راهنمایی بگیرید، به شما خدمات مشاوره حقوقی تلفنی را پیشنهاد می‌کنیم.

همچنین مسلم است که ارائه لایحه در دادگاه اهمیت بسیار زیادی در روند رسیدگی به پرونده و شکایت شما دارد. نوشتن لایحه باید با در نظر گرفتن قوانین مربوطه باشد و بتواند به خوبی مدارک و شواهدی که در نظر دارید را به اطلاع قاضی برساند. به همین منظور، مناسب است که لایحه مورد نظر توسط مشاوران حقوقی و وکلای با تجربه تنظیم شود. در این خصوص نیز پیشنهاد می‌کنیم از خدمات تنظیم لایحه اختصاصی بهره ببرید.