شرایط قانونی جرم نشر اکاذیب رایانه ای و نشر اکاذیب در فضای مجازی و اینستاگرام

در مواقعی که شخصی با استفاده از رایانه و در بستر اینترنت، موضوعی را برخلاف واقعیت و با هدف تشویش اذهان عمومی منتشر کند، جرم نشر اکاذیب رایانه ای شکل می‌گیرد. نشر اکاذیب از جرایمی است که در فضای سایبری نیز قابلیت تحقق دارد. مرتکب با علم و آگاهی، اخبار و اطلاعات دروغ را با قصد ضرر رساندن به فرد خاصی یا تشویش ذهن مردم منتشر می‌کند. این موضوع مطابق قانون قابلیت مجازات دارد.

نشر اکاذیب به معنی انتشار اخبار بی‌پایه و اساس و غیر واقعی است. همچنین در مواقعی که فردی یک نقل‌ قول را برخلاف واقعیت به شخصی نسبت دهد، این جرم شکل می‌گیرد.

به دلیل پیشرفت فناوری و افزایش تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی، سرعت انتشار مطالب بسیار زیاد است. بعضی افراد محتواهایی که در این شبکه‌ها دریافت کرده‌اند را، بدون بررسی موثق بودن مبدأ آن منتشر می‌کنند. این اقدام موجب انتشار اخبار غیر واقعی و نادرست در جامعه خواهد شد. زمانی ‌که شخصی به صورت عمدی و با سوءنیت اطلاعات غیر واقعی را منتشر کند یا نقل قولی را به فردی نسبت دهد، مستحق مجازات خواهد بود. به دلیل اینکه این اقدام غیر قانونی، موجب هتک حرمت و خدشه‌دار شدن شخصیت افراد می‌شود.

همچنین زمانی‌ که خبری به ‌صورت غیر واقعی منتشر شود، ذهن مردم دچار تشویش و نگرانی خواهد شد. فرض کنید شخصی در یک شبکه اجتماعی، به ‌صورت غیر واقعی اعلام می‌کند که افراد تروریسم به یک شهر مرزی هجوم آورده‌اند. این موضوع سبب نگرانی مردم و مسئولین خواهد شد. در صورتی ‌که معلوم شود این خبر را با سوءنیت و برخلاف حقیقت اعلام کرده ‌است، مستحق مجازات خواهد بود. این عمل مجرمانه، از انواع جرم نشر اکاذیب محسوب می‌شود.

جرم نشر اکاذیب رایانه ای چیست؟

در مواقعی که شخصی یک موضوع دروغ را در فضای مجازی منتشر کرده باشد، حتی اگر این کار موجب ضرر به دیگران نشود، جرم نشر اکاذیب رایانه ای شکل می‌گیرد. انتشار هر نوع خبر یا نقل‌ قول دروغ در فضای مجازی ممنوع است. این اقدام سبب تشویش اذهان عمومی و ورود ضرر به مردم خواهد شد.

تصور کنید شخصی برخلاف واقعیت متنی را در یکی از شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کند. او از این طریق یک خبر کذب را به مردم انتقال می‌دهد. این موضوع گاهی موجب ورود ضرر به شخصی خاص و خدشه‌دار شدن حیثیت او می‌شود. در مواقعی هم سبب از بین رفتن نظم و آسایش مردم یا ایجاد تشویش در آن‌ها خواهد شد.

اگر به واسطه پرونده‌ای مربوط به این جرم در دادگاه حضور پیدا می‌کنید، حتما مقاله لایحه دفاعیه جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی را مطالعه کنید. مطالعه این مقاله برای شما بسیار کاربردی خواهد بود.

بررسی این جرم با مثال

اگر شخصی با انتشار یک متن در فضای مجازی مدعی شود که یک مقام سیاسی یا یک هنرمند، همسر دوم دارد. این موضوع به ‌عنوان مصداق نشر اکاذیب محسوب می‌شود. گاهی ممکن است فردی برای تشویش اذهان عمومی و ایجاد نگرانی در مردم یک متن را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کند.

به‌ عنوان مثال، فردی با سوءنیت و با هدف ایجاد تشویش در مردم، یک متن غیر واقعی را منتشر می‌کند. به این صورت که با انتشار یک متن اعلام کند که یک ویروس در کشور منتشر شده است و با وجود این ویروس، کودکان و نوزادان به ‌محض تماس با بیمار به آن ویروس مبتلا می‌شوند.

این موضوع دروغ و غیر واقعی سبب تشویش والدین نوزادان و کودکان خواهد شد. به دلیل غیر واقعی بودن این خبر و ایجاد تشویش و نگرانی در مردم، متهم قابل پیگیری و مجازات خواهد بود.

جرم نشر اکاذیب در اینستاگرام

اینستاگرام یکی از شبکه‌های اجتماعی است که در آن امکان انتشار عکس، فیلم و متن وجود دارد. در سال‌های اخیر استفاده از اینستاگرام در بین مردم با افزایش چشمگیری مواجه شد. همین عامل موجب شده ‌است تا گاهی اطلاعات و اخبار کذب در این شبکه منتشر شود.

تعداد زیادی از مردم در سراسر دنیا در اینستاگرام صفحات مربوط به اخبار و اشخاص مشهور را دنبال می‌کنند.
بعضی افراد در این فضا نقل قولی را به فرد مشهور یا یک مقام سیاسی نسبت می‌دهند. همچنین گاهی ممکن است افراد با انتشار یک متن، به ‌همراه فیلم یا عکس غیر واقعی، یک خبر کذب را منتشر کنند.

بعضی افراد عکس متعلق به موضوعی که در گذشته رخ داده است را به ‌عنوان یک خبر جدید در صفحه خود قرار می‌دهند و متنی را در خصوص آن منتشر می‌کنند. این اقدام گاهی سبب تشویش اذهان عمومی و ورود ضرر به مردم خواهد شد.

گاهی ممکن است فردی تصویر متعلق به یک جنگ خارجی را منتشر کند. او با نوشتن یک متن در مورد آن، اعلام می‌کند که این عکس به یکی از روستاهای محروم کشور تعلق دارد. این اقدام موجب ناراحتی و نگرانی مردم می‌شود.

در شرایطی هم افراد با انتشار یک عکس متعلق به فرد مشهور یا مقام سیاسی، نقل‌ قولی را به او نسبت می‌دهند. این مورد یکی از مسائل پرتکرار در خصوص جرم نشر اکاذیب در اینستاگرام محسوب می‌شود. در اینستاگرام امکان انتشار متن، عکس و فیلم به ‌صورت همزمان وجود دارد.
همانطور که می‌دانید نشر اکاذیب به‌ صورت انتشار متن محقق می‌شود. در اینستاگرام نیز به دلیل مکان انتشار متن ذیل تصاویر، شرایط تحقق جرم نشر اکاذیب وجود دارد.

مجازات جرم نشر اکاذیب رایانه ای

جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی از طرف فردی که به او نقل‌ قول نسبت داده شده ‌است، قابلیت پیگیری دارد. علاوه ‌بر آن، در مواقعی که انتشار خبر کذب سبب تشویش ذهن مردم شده باشد، دادستان و پلیس فتا یا سایر مراجع صلاحیت‌دار می‌توانند این موضوع را پیگیری کنند.

در قانون جرایم رایانه‌ای در خصوص جرم نشر اکاذیب رایانه ای صحبت شده‌ است. مطابق ماده ۱۸ این قانون، اگر کسی با هدف ضرر زدن به دیگری یا برای تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی با استفاده از سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، جرم نشر اکاذیب رایانه ای شکل می‌گیرد.

بر اساس این ماده، اگر شخصی با هدف ورود ضرر به دیگران یا ایجاد تشویش در آن‌ها نقل قولی را بر خلاف واقعیت به یک شخص حقیقی یا حقوقی نسبت دهد، قابل مجازات خواهد بود. مجازاتی که برای این جرم مطرح‌ شده است، حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی یا هر ۲ مجازات خواهد بود.

ارکان جرم نشر اکاذیب رایانه ای

برای بررسی جرم نشر اکاذیب رایانه ای باید ۳ عنصر آن را مدنظر قرار دهیم. در ادامه به تعریف این عناصر می‌پردازیم.

رکن قانونی و مادی برای تحقق این جرم

رکن قانونی این جرم ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه‌ای محسوب می‌شود. به دلیل اینکه در این ماده در خصوص نشر اکاذیب، مصادیق و مجازات آن صحبت شده ‌است. این ماده ارتکاب این اقدام غیر قانونی را قابل مجازات می‌داند.

در مواقعی که فردی اطلاعات و اخبار را به ‌صورت غیر واقعی منتشر کند یا این اطلاعات نادرست را در دسترس دیگران قرار دهد، این اقدامات به ‌عنوان رفتارهایی هستند که سبب وقوع این جرم شده‌اند. علاوه‌ براین نسبت دادن نقل‌ قول غیر واقعی به افرادی که صحبتی را مطرح نکرده‌اند، از مصادیق این جرم محسوب می‌شود. به ‌این ‌ترتیب انتشار و نسبت دادن غیر واقعی و دروغ به‌ عنوان رکن مادی این جرم است.

عنصر معنوی جرم نشر اکاذیب رایانه ای

برای ‌اینکه مرتکب این اقدام، مجازات شود، باید برای این کار غیر قانونی علم و عمد داشته باشد. عنصر معنوی جرم نشر اکاذیب رایانه ای ، در واقع علم و عمد آگاهی و قصد ورود ضرر به دیگران است. وقتی مرتکب برای ورود ضرر به یک شخص حقیقی یا حقوقی، به ‌صورت غیر واقعی نقل قولی را به او نسبت دهد، این قصد ورود ضرر به‌ عنوان عنصر معنوی جرم نشر اکاذیب رایانه ای شناخته می‌شود. فردی که قصد مجرمانه و سوءنیت این اقدام را انجام می‌دهد، مستحق مجازات خواهد بود.

نکاتی در خصوص جرم نشر اکاذیب رایانه ای

برای اینکه جرم نشر اکاذیب رایانه ای محقق شود، وجود قصد و عمد در رفتار متهم ضروری است. در نظر داشته باشید که اگر شخصی به ‌اشتباه موضوعی را منتشر کرده باشد یا بدون سوءنیت، محتوای کذبی را انتشار دهد، حق دفاع از خود را دارد. چنانچه متهم بتواند ثابت کند که از کذب بودن موضوعی که منتشر کرده، اطلاعی نداشته است، مجازات نخواهد شد.

اگر متهم نقل قولی را به فردی نسبت دهد اما از شخصیت و مقام آن فرد یا از کذب بودن نقل‌ قول منتسب به او اطلاع نداشته باشد، ممکن است قاضی به برائت او حکم دهد. دلیل این حکم، این است که برای تحقق این جرم، باید وجود قصد مجرمانه و سوءنیت متهم ثابت شود. با استناد به این مساله، متهم برای دفاع از خود، باید ثابت کند که قصد انتشار محتوای کذب را نداشته است. در این‌ صورت قاضی در خصوص مجازات او تصمیم مناسب را اعلام خواهد کرد.

خدمات ما در زمینه این جرم

اگر در خصوص نحوه پیگیری پرونده نشر اکاذیب رایانه ای سوالی دارید، می‌توانید از کارشناسان ما بپرسید. برای این کار لازم است درخواست خود را در بخش مشاوره حقوقی تلفنی وب سایت احتراما ثبت کنید.

چنانچه پرونده شما در دادگاه کیفری مورد رسیدگی قرار گرفته باشد، بهتر است که یک لایحه‌ به این دادگاه ارائه دهید. کارشناسان مجموعه احتراما به صورت تخصصی تنظیم لایحه شما را به عهده می‌گیرند.