لایحه نفقه زوجه مطابق با چه شرایط، نکات و قوانینی است؟

نفقه واژه‌ای آشنا و پر کاربرد در زندگی مشترک است. در حقوق ایران و مطابق شرع مقدس، نفقه زوجه به عهده مرد گذاشته شده است. شوهر وظیفه دارد که نیازهای متعارف زندگی را برای همسر خود فراهم کند. گاهی ممکن است مردی با وجود توانایی مالی از تأمین نفقه همسر خود، خودداری کند. در این حالت، زوجه می‌تواند علیه مرد طرح دعوا کند. سپس با تنظیم نمونه لایحه نفقه زوجه ، از قاضی تقاضا کند که به این پرونده رسیدگی شود. قاضی بعد از بررسی دلایل، مدارک و در صورت احراز شرایط لازم، مرد را به تامین نفقه همسر خود محکوم می‌کند. لایحه درخواست نفقه زوجه یا لایحه دفاعیه نفقه لایحه‌ای است که در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نفقه چیست؟

نفقه، حقی مالی است که برای زوجه در نظر گرفته‌ شده است. به ‌محض وقوع نکاح دائم، زوجه مستحق دریافت نفقه می‌شود. نفقه تکلیفی است که به عهده‌ مرد است. در واقع نفقه به‌ معنای هزینه و مخارج است که در اصطلاح قانونی، به‌ معنای هزینه‌های ضروری و متعارف است. نفقه زوجه شامل: خانه، لباس، خوراک، وسایل منزل، هزینه‌های درمانی، بهداشتی و خادم در صورت نیاز یا عادت است. بنابراین نفقه همان احتیاجات ضروری برای زندگی و متناسب با وضعیت خانوادگی زوجه است. یعنی با توجه به شرایط و موقعیت زوجه تعیین می‌شود.

در صورتی که زوجه به دلیل بیماری، نیازمند خدمتکار باشد، ولی مرد از استخدام خدمتکار برای او خودداری کند، زوجه می‌تواند علیه همسر خود طرح دعوا کند. او با تنظیم نمونه لایحه نفقه زوجه درباره شرایط و احتیاجات خود توضیح می‌دهد. سپس از قاضی تقاضا می‌کند که مرد را ملزم به تامین احتیاجات همسر و تأمین نفقه او کند. قاضی بعد از بررسی دلایل و مدارک حکم مناسب را صادر می‌کند. مطالعه نمونه لایحه مطالبه نفقه زوجه در تصمیم گیری نهایی قاضی، تاثیر گذار است.

شرایط تعلق نفقه به زوجه دائمی

زوجه زمانی مستحق دریافت نفقه می‌شود که وظایف خود را در مقابل همسر خود انجام دهد. انجام وظایف به معنی زندگی با شوهر و برقراری رابطه زناشویی با او است. در این صورت شوهر مطابق قانون، باید به او نفقه بپردازد. در مواقعی که بر خلاف انجام تعهدات زوجه، شوهرش نفقه او را تامین نکند، یعنی هزینه‌های دارو و درمان، لباس، خوراک و پوشاک او را تامین نکند، می‌تواند علیه او طرح دعوا کند. این خانم با تنظیم نمونه لایحه نفقه زوجه در رابطه با شرایط زندگی و نفقه خود به‌ طور کامل و دقیق توضیح می‌دهد. چنانچه قاضی دلایل و مدارک را کافی بداند، حکم الزام مرد به تأمین نفقه را صادر می‌کند.

زوجه در زمان عده طلاق رجعی و در زمان عده وفات همسر خود نیز مستحق دریافت نفقه خواهد بود. طلاق رجعی به معنی طلاقی است که مرد در مدت زمان مشخصی حق رجوع به همسرش را دارد. یعنی اگر مرد تا بازه زمانی مشخصی به همسر خود برگردد، طلاق بی اثر می‌شود. مطابق قانون در طول این بازه زمانی نیز، مرد باید نفقه خانم را پرداخت کند. عده وفات هم مدت مشخصی است که در آن بازه زمانی زوجه حق ازدواج با مرد دیگری را ندارد.

نکات مهم در رابطه با نمونه لایحه نفقه زوجه

نفقه همسر نسبت ‌به نفقه سایر افراد واجب‌ النفقه تقدم دارد. یعنی مرد موظف است ابتدا نفقه همسر خود را تامین کنند و بعد نفقه پدر و مادر یا سایرین را بپردازد.

مطالبه نفقه زوجه، برخلاف نفقه سایر افراد، نسبت ‌به گذشته نیز مؤثر است. به عبارت دیگر، خانم می‌تواند نفقه سال‌های گذشته زندگی مشترک را هم از شوهرش دریافت کند.

تأمین نفقه زوجه ارتباطی به شاغل بودن او ندارد. یعنی اگر زوجه شاغل باشد، حتی درآمد بیشتری نسبت ‌به مرد داشته باشد، باز هم شوهر او مکلف است نفقه خانم را بپردازد. مرد نمی‌تواند به دلیل شاغل بودن زوجه، از دادن نفقه به خانم خودداری کند.

در ازدواج دائم خانمی که ناشزه باشد، حق دریافت نفقه ندارد. ناشزه یعنی زوجه بدون دلیل موجه، منزل مشترک را ترک کرده است یا وظایف زوجیت خود را انجام ندهد. در این شرایط، خانم نمی‌تواند از لایحه دفاعیه زوجه در خصوص نفقه استفاده کند.

زوجین می‌توانند ضمن عقد ازدواج، شرط کنند که اگر مرد در طول زندگی مشترک نفقه همسر خود را تامین نکند، زوجه وکالت در طلاق داشته باشد. یعنی هر زمان که شوهر نفقه زوجه را تامین نکند، او بتواند با این وکالتنامه که یک نوع قرارداد است و وکالتی که از طرف همسر دارد، درخواست طلاق دهد.

در عقد موقت، زوجه حق دریافت نفقه ندارد. البته اگر زوجین برای آن توافق کرده باشند یا نکاح موقت براساس نفقه باشد، مرد موظف است نفقه زوجه را بپردازد. با این شرط، خانم می‌تواند در چنین شرایطی از لایحه نفقه زوجه استفاده کند.

ضمانت اجرایی

در صورتی ‌که مرد از دادن نفقه همسر خود، خودداری کند، زوجه می‌تواند به دادگاه مراجعه کند. سپس علیه مرد، طرح دعوا کند و نمونه لایحه نفقه زوجه را ارائه دهد. او از دادگاه تقاضا می‌کند که نفقه او را معین کنند و شوهر او را به تامین آن، محکوم کنند. چنانچه مرد اموال خود را پنهان کند تا نفقه همسر خود را نپردازد، زوجه می‌تواند به دادگاه درخواست طلاق دهد. همچنین اگر مردی توانایی دادن نفقه را نداشته باشد، مطابق قانون مدنی، خانم می‌تواند برای جدایی از او اقدام کند. در این شرایط زوجه از دادگاه تقاضا می‌کند که به طلاق آن‌ها حکم دهد.

در مواقعی که مرد نفقه خانم را نمی‌دهد، علاوه ‌بر ضمانت اجرای مدنی، ضمانت اجرای دیگری را نیز متحمل می‌شود. یعنی به مجازات حبس از ۹۱ روز تا ۵ ماه محکوم می‌شود. برای پیگیری این شکایت و استفاده از این ضمانت، خانم می‌تواند درخواست خود را با استفاده از لایحه دفاعیه زوجه در نفقه بیان کند.

نفقه زوجه باردار در عده طلاق

زمانی‌که زوجین طلاق ‌گرفته باشند، زوجه تا زمانی ‌که وضع حمل کند، مستحق نفقه است. یعنی تا زمانی ‌که نوزاد او به دنیا بیاید، مرد موظف است نفقه او را بپردازد. حتی اگر مدت وضع حمل بیشتر از زمان عده طلاق، که حدود ۳ ماه و ۱۰ روز است باشد، مرد باید تا زمان تولد نوزاد، نفقه را به خانم بپردازد. چنانچه مرد در ایام عده طلاق از تأمین مخارج و هزینه‌های درمانی و خوراکی و مسکن زوجه خودداری کند، خانم می‌تواند علیه او طرح دعوا کند. سپس با تنظیم نمونه لایحه نفقه زوجه درباره شرایط خود و احتیاجات دوران بارداری به ‌طور کامل توضیح دهد. قاضی پس از احراز شرایط، حکم خود را صادر می‌کند.

نفقه در زمان عده وفات

زمانی‌ که مردی از دنیا می‌رود، همسر دائمی او موظف است عده فوت را نگه دارد. عده به معنی زمانی است که بعد از طلاق یا فوت شوهر، همسر او باید صبر کند و با مرد دیگری ازدواج نکند. عده طلاق ۳ ماه و ۱۰ روز و عده وفات شوهر 4 ماه و ۱۰ روز است. بنابراین زمانی‌ که مرد از دنیا می‌رود زوجه باید حدود ۴ ماه صبر کند. در این حالت، نفقه خانم از اموال نزدیکان متوفی که ادای نفقه به عهده آن‌ها است تامین می‌شود.

پیشنهاد ما

شما می‌توانید درخواست مشاوره حقوقی تلفنی یا درخواست تنظیم لایحه ثبت کنید. همانطور که می‌دانید، احتراما مرجع تخصصی تنظیم لایحه است.