لایحه جرم کلاهبرداری؛ راهی برای حضور موثر در دادسرا و دادگاه

کلاهبرداری واژه‌ای ‌آشنا است که در مطبوعات و رسانه‌ها بسیار به کار برده می‌شود. تقریباً تیتر کلاهبرداری، همه ‌روزه در روزنامه و مطبوعات توجه افراد بسیار زیادی را جلب می‌کند. کلاهبرداری به این معنی است که شخص یا اشخاصی با فریب و نیرنگ، مالی که متعلق به شخص دیگری است را ببرند. شخصی که با توسل به وسایل متقلبانه، اموال و وسایل شخص دیگری را برده ‌است، کلاهبردار محسوب می‌شود. در این حالت، طرف مقابل می‌تواند با تنظیم لایحه جرم کلاهبرداری و ارائه مدارک، این جرم را در دادگاه اثبات کند. قاضی با بررسی مدارک ارائه ‌شده در این باره تصمیم‌گیری می‌کند. این لایحه یکی از انواع لایحه کلاهبرداری است.

کلاهبرداری جرمی است که در سال‌های اخیر شیوه‌های ارتکاب آن بسیار تغییر کرده ‌است. برای ارتکاب این جرم، معمولاً مجرم با برنامه ‌ریزی و با استفاده از وسایل متقلبانه، مال، وجه یا اسناد متعلق به شخص دیگر را به دست می‌آورد. کلاهبرداری ممکن است توسط یک شخص یا یک تیم انجام شود. مانند زمانی ‌که یک تیم حرفه‌ای برخلاف واقعیت، خودشان را کارکنان یک مؤسسه مهاجرتی معرفی می‌کنند و با فریب مردم، اموال آن‌ها را به دست می‌آورند. در این شرایط، شخص یا اشخاصی که با این شیوه، اموال خود را از دست داده‌اند، می‌توانند علیه کلاهبرداران اقدام کنند. یعنی با مراجعه به دادگاه و تنظیم نمونه لایحه اثبات جرم کلاهبرداری یا لایحه دفاعیه کلاهبرداری از قاضی تقاضا کنند که به این‌ موضوع رسیدگی کند.

حتما شما هم اخبار مربوط به کلاهبرداری را به‌ طور مکرر در رسانه‌ها یا بین مردم شنیده‌اید. ما در این مقاله تلاش کرده‌ایم که ارکان جرم کلاهبرداری و نحوه تنظیم لایحه جرم کلاهبرداری را بیان کنیم. اگر قصد تنظیم نمونه لایحه اثبات کلاهبرداری برای خود یا دیگران را دارید، این مطلب را تا پایان مطالعه کنید.

کلاهبرداری و انواع آن

پیش از نوشتن لایحه جرم کلاهبرداری لازم است که با انواع کلاهبرداری آشنا شوید. کلاهبرداری به دو نوع ساده و مشدد تقسیم می‌شود، که در این قسمت آن‌ها را بیان می‌کنیم:

کلاهبرداری ساده

زمانی ‌که شخصی با توسل به وسایل متقلبانه و فریب دیگران، اموال، اسناد یا حواله آن‌ها را ببرد، این کلاهبرداری ساده است. در این جرم، مجازات حبس و جزای نقدی برای مرتکب تعیین می‌شود. همچنین این شخص باید مالی را که برده‌ است، به صاحبش برگرداند. کلاهبرداری ساده را با یک مثال بیان می‌کنیم. فرض کنید شخصی، خودش را تاجر زعفران معرفی می‌کند. او با استفاده از مدارک جعلی، اعتماد شما را جلب می‌کند. شما با توجه به مدارک و سخنان او، تمام محصول زعفران خود را به او داده‌اید تا در یکی از کشورهای اروپایی آن را برای شما بفروشد. بعد از مدتی مشخص می‌شود که این شخص کلاهبردار است. در این شرایط شما با تنظیم لایحه جرم کلاهبرداری و ارائه مدارک لازم از دادگاه تقاضا می‌کنید که در این‌ باره تصمیم‌گیری کند.

کلاهبرداری مشدد

برای ارتکاب کلاهبرداری مشدد، لازم است که مرتکب، برخلاف واقعیت، خودش را یک شخص وابسته به دولت یا از کارکنان هر یک از قوای سه‌گانه یا نیروهای مسلح معرفی کند. همچنین ممکن است مرتکب از وسایل ارتباط ‌جمعی مانند رادیو و تلویزیون هم استفاده کند تا مردم را فریب دهد. به‌ عنوان مثال، شخصی خودش را معاون رییس قوه قضاییه معرفی می‌کند، با ارائه مدارک تقلبی مردم را فریب می دهد تا به او اعتماد کنند. مثلا به فارغ‌التحصیلان رشته حقوق، وعده می‌دهد که در صورت پرداخت مبلغ مشخصی، آن‌ها را در دادگستری یا دادسرا استخدام کند.

در این شرایط، کارشناسان حقوق با اعتماد به این شخص مبلغی که در نظر گرفته شده است را پرداخت می‌کنند. بعد از مدتی مشخص می‌شود که این فرد کلاهبردار ‌است. در این شرایط، مال‌ باختگان برای دریافت اموال خود، به دادگاه مراجعه می‌کنند. آن‌ها با تنظیم نمونه لایحه اثبات کلاهبرداری و ارائه مدارک لازم، از قاضی تقاضا می‌کنند به این ‌موضوع رسیدگی کند. این مثال نوعی از کلاهبرداری مشدد است. در رابطه با کلاهبرداری مشدد، نوع دیگری وجود دارد که مجازات آن بیشتر است. این کلاهبرداری در شرایطی است که کلاهبردار، در حقیقت کارمند یا مدیر یا یکی از کارکنان دولت یا مؤسسات وابسته به آن‌ است. در این شرایط این شخص علاوه ‌بر تحمل مجازات و رد مال به صورت دائم از خدمات دولتی محروم می‌شود.

سه نکته درباره لایحه جرم کلاهبرداری

1. برای اینکه جرم کلاهبرداری محقق شود، لازم است که مال‌باخته از دروغ بودن گفته‌ها و تقلبی بودن وسایل کلاهبرداری بی‌اطلاع باشد. یعنی اگر شخصی با آگاهی از کذب بودن اظهارات کلاهبردار، مال یا وجهی را به کلاهبردار بدهد، این جرم واقع نشده‌ است.
2. جرم کلاهبرداری در شرایطی که میزان مالی که برده شده است کمتر از یک میلیارد ریال باشد، یک جرم قابل گذشت ‌است. اما در مواقعی که مال موضوع کلاهبرداری بیشتر از یک میلیارد ریال ارزش داشته باشد، این جرم غیر قابل گذشت ‌است.
3. یکی از ارکان جرم کلاهبرداری، بردن مال دیگری است. یعنی اگر شخصی دیگری را فریب دهد، ولی مالی از او نبرده باشد، کلاهبرداری محقق نشده ‌است.

کاربرد لایحه جرم کلاهبرداری

کلاهبرداری جرمی است که باعث سلب اعتماد مردم نسبت ‌به یکدیگر و ورود ضرر مالی به دیگری می‌شود. قانون‌گذار با جرم‌انگاری کلاهبرداری، مرتکب را به مجازات مقرر در قانون محکوم می‌کند. کاربرد لایحه جرم کلاهبرداری در جایی است که شخصی در اثر فریب کلاهبردار، به او اعتماد کرده‌ است و مال یا وجهی را به او پرداخته ‌است. در این شرایط، زیان ‌دیده با تنظیم لایحه جرم کلاهبرداری و تقدیم آن به دادگاه، از قاضی درخواست می‌کند که به خواسته او رسیدگی کند.

قاضی با بررسی این مدارک و احراز شرایط کلاهبرداری در این باره تصمیم ‌گیری می‌کند. به‌ عنوان مثال، شخصی را در نظر بگیرید که مدعی است واکسن کرونا را از یکی از کشورهای اروپایی وارد کرده ‌است. این شخص پوکه‌های واکسن را با محلول ویتامینه پر می‌کند. در این شرایط، شما با اعتماد به این شخص، مبلغ زیادی را به او پرداخت می‌کنید تا زودتر واکسینه شوید. بعد از مدتی مشخص می‌شود که این محلول، واکسن نبوده‌ است. در این شرایط شما می‌توانید با مراجعه به دادگاه و تنظیم لایحه جرم کلاهبرداری از قاضی درخواست کنید تا به خواسته شما رسیدگی کند.

زمان نوشتن لایحه جرم کلاهبرداری

زمانی ‌که اموال شما توسط کلاهبردار برده شده‌ است، شما می‌توانید علیه او نمونه لایحه اثبات جرم کلاهبرداری را تنظیم کنید. قاضی با بررسی مدارک ارائه‌ شده درباره تقاضای شما تصمیم‌گیری می‌کند. به ‌عنوان مثال: شخصی برای فریب مردم، دفتری تاسیس می‌کند و خودش را به ‌عنوان داور معرفی می‌کند. این شخص با استفاده از روش‌های متقلبانه و سخنوری، تلاش می‌کند اعتماد مردم را جلب کند. مردم برای اینکه زودتر مشکل حقوقی آن‌ها حل شود، به این شخص اعتماد می‌کنند. در این شرایط او با دریافت مبالغ بسیار زیادی، بدون اینکه برای آن‌ها کاری انجام دهد، متواری می‌شود. در این شرایط افراد مال‌باخته که توسط کلاهبردار متحمل ضرر مالی شده‌اند، با مراجعه به دادگاه و تنظیم لایحه جرم کلاهبرداری برای احقاق حق خود، تلاش می‌کنند. قاضی بعد از احراز شرایط در این باره تصمیم‌گیری می‌کند.

نظریه مشورتی شماره 431/99/7 مورخ 1399/4/18

مطابق این نظریه مشورتی، در جرایمی که برای قابل گذشت بودن آن‌ها نصاب ریالی تعیین‌ شده است، در صورت تعدد جرم، هر یک از جرائم اعم از مختلف یا غیر مختلف، جداگانه مدنظر قرار می‌گیرند. مگر اینکه ‌عرفاً یک جرم باشند. با توجه به این نظریه، درباره کلاهبرداری‌های متعدد که یک عنوان واحد دارند، مجموع اموال بررسی می‌شود. اگر این مبلغ کمتر از صد میلیون تومان باشد، این کلاهبرداری قابل گذشت است اما اگر میزان آن بیش‌ از صد میلیون تومان باشد، جرم غیرقابل گذشت خواهد بود.

پیشنهادات ما به شما

خدمات اصلی تیم حقوقی احتراما، مشاوره حقوقی تلفنی و تنظیم لایحه است. به شما پیشنهاد می‌کنیم پیش از هر اقدامی در مورد این جرم، حتما از خدمات ما استفاده کنید و حضور موثرتری را در دادگاه و دادسرا تجربه کنید.