معرفی جرم کلاهبرداری و آشنایی با مفهوم مانور متقلبانه در جرم کلاهبرداری

جرم کلاهبرداری یکی از جرایمی است که در قانون مجازات اسلامی، جرم‌انگاری شده و به شیوه‌های مختلفی قابل تحقق است. در شرایطی که شخصی مال متعلق به شخص دیگری را با اعمال فریب‌کارانه و مانور متقلبانه ببرد، کلاهبرداری تشکیل می‌شود. یعنی اگر شخصی بدون مانور متقلبانه و بدون استفاده از وسایلی که طرف مقابل را فریب دهد، به بردن اموال دیگری اقدام کند، کلاهبرداری محقق نخواهد شد.

بنابراین زمانی ‌که شخصی با استفاده از اعمال متقلبانه اموال شما را ببرد، می‌توانید علیه او به دلیل ارتکاب کلاهبرداری شکایت کنید. به‌ عنوان مثال، شما قصد دارید خودروی خود را بیمه کنید. شخصی دفتری به‌ عنوان دفتر بیمه دایر کرده و شما به تصور اینکه این دفتر معتبر است، به آن مراجعه می‌کنید. سپس هزینه‌های مربوط به بیمه خودرو و شخص ثالث را می‌پردازید. بعد از تکمیل فرآیند، پیامکی برای شما ارسال و به شما ابلاغ می‌شود که هزینه‌های بیمه در تاریخ مقرر پرداخت شده‌ است. بعد از مدتی شما در یک تصادف به خودروی متعلق به شخص دیگر آسیب وارد می‌کنید و در این حالت برای استفاده از بیمه اقدام می‌کنید ولی متوجه می‌شوید که هیچگونه خدماتی شامل خودروی شما نخواهد شد. یعنی این دفتر بیمه مرتکب کلاهبرداری شده‌ است.

در این شرایط می‌توانید علیه شرکت بیمه که کلاهبرداری کرده است، شکایت کنید و با اعلام این ‌موضوع از قاضی تقاضا کنید که به پرونده‌ شما رسیدگی کند. قاضی پس‌ از بررسی دلایل و مدارکی که ارائه ‌شده است و با توجه به محتوای پرونده، در این ‌مورد حکم مناسب را صادر می‌کند.

مصادیق جرم کلاهبرداری چه هستند؟

همانطور که می‌دانید کلاهبرداری به شیوه‌های گوناگونی محقق می‌شود. ارتکاب این جرم ، با پیشرفت علم نیز تغییرات اساسی داشته است. برای ارتکاب کلاهبرداری مثال‌های متعددی قابل بیان خواهد بود. هر نوع بردن مالی که با فریب و مانور متقلبانه محقق شود تا به طرف مقابل ضرر و زیان وارد کند، می‌تواند مصداق کلاهبرداری قرار بگیرد. به این ترتیب مصادیق فراوانی برای این جرم وجود خواهد داشت. کلاهبرداری یکی از جرایم علیه اموال محسوب می‌شود زیرا موضوع آن، مال متعلق به شخص دیگر است. در این قسمت چند مورد از نمونه‌های این جرم را بیان خواهیم کرد تا با مصادیق آن آشنا شوید.

شخصی را در نظر بگیرید که با ورود به منطقه‌ای، دیگران را از حادثه یا پیشامدی بترساند. او این رفتار را مرتکب می‌شود تا بتواند از این موقعیت سوءاستفاده کند و اموال مردم را با اعمال متقلبانه از آن‌ها بگیرد. این شخص به دیگران اعلام می‌کند که قرار است حادثه محقق شود و باید منازل خود را ترک کنند. او به آن‌ها وعده می‌دهد که می‌تواند وسایل و اموال ارزشمندشان را به پناهگاهی امن منتقل کند. در چنین شرایطی افراد این منطقه به دلیل ترس از بین رفتن وسایل و اموال خود، به این شخص اعتماد می‌کنند و اموال ارزشمندی را به او می‌دهند. شخص کلاهبردار با استفاده از عملیات فریب‌کارانه اموال مردم را تصاحب می‌کند و موجب ضرر به آن‌ها می‌شود. در این حالت کلاهبرداری محقق می‌شود.

در مثال دیگر

اگر شخصی با استفاده از اسم یا عنوان مجعول، خودش را به عنوان شخصی وابسته به دولت معرفی کند و از طریق وسایل ارتباط ‌جمعی مانند رادیو یا تلویزیون یا روزنامه، آن‌ها را فریب دهد تا اموال آن‌ها را تصاحب کند، به ‌عنوان کلاهبردار قابل مجازات خواهد بود.

شخصی که با استفاده از اعمال متقلبانه، خودش را به‌ عنوان مدیر عامل یکی از شرکت‌های معتبر واردات دارو معرفی می‌کند و از این طریق داروهای تقلبی را به مردم می‌فروشد، به عنوان کلاهبردار محسوب می‌شود. مجازات این شخص بر اساس قانون تعیین خواهد شد.

اگر این جرم محقق شود، طرفین باید در دادگاه حضور پیدا کنند. برای حضور در دادگاه به یک لایحه کاربردی لازم است. آشنایی با لوایح مرتبط با این مساله برای شما مناسب خواهد بود. به همین دلیل مطالعه دو مقاله لایحه کلاهبرداری و لایحه دفاعیه کلاهبرداری را به شما پیشنهاد می‌کنیم. با زدن روی هر کدام از عبارت‌ها می‌توانید مقاله مرتبط با آن‌ها را مطالعه کنید.

مانور متقلبانه در جرم کلاهبرداری یعنی چه؟

زمانی‌ که شما با رضایت خودتان، مالی را به شخص دیگری بدهید، بدون اینکه طرف مقابل عمل متقلبانه‌ای انجام دهد و این مال را تصاحب کند، کلاهبرداری محقق نمی‌شود. مانور متقلبانه در جرم کلاهبرداری یعنی شخصی با اعمال خود، موجب فریب طرف مقابل شود. شخصی که با افتتاح دفتر و نصب تابلو خودش را به ‌عنوان متصدی دفتر بیمه معرفی می‌کند، عمل متقلبانه انجام داده ‌است.

در شرایطی هم که شخصی دیگران را به واسطه داشتن شرکت واهی فریب دهد و با نشان‌ دادن یک ساختمان اعلام کند که یکی از واحدهای آن، متعلق به شرکت او است تا دیگران به او اعتماد کنند، مانور متقلبانه در جرم کلاهبرداری را اجرا کرده‌ است.

اشخاصی که با استفاده از نام یا عنوان مجعول موجب فریب دیگران می‌شوند و اموال آن‌ها را تصاحب می‌کنند، مانور متقلبانه در کلاهبرداری را با همین نام یا لباس یا خودروی سازمانی اجرا می‌کنند. اگر شخصی خودروی تصادفی را که اتاقک آن به ‌طور کامل از بین ‌رفته با اتاقک جدیدی تعویض کند. سپس به ‌عنوان خودروی سالم به دیگری بفروشد و مبلغی معادل یک خودروی بدون عیب را از او دریافت کند، این اقدام او به‌ عنوان عملیات متقلبانه محسوب می‌شود.

آیا جرم کلاهبرداری قابل گذشت است؟

تا قبل ‌از تصویب قانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری، کلاهبرداری با هر میزان مالی که توسط مرتکب تصاحب می‌شد، جرم غیر قابل گذشت بود. یعنی پاسخ به این سوال که جرم کلاهبرداری قابل گذشت ‌است یا خیر، در هر حالت منفی بود. با تصویب قانون جدید، برای این جرم به میزان مالی که مرتکب تصاحب کرده ‌است، تفکیک قائل می‌شوند.

به‌ موجب این قانون، زمانی ‌که میزان مالی که کلاهبردار تصاحب کرده است، کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان باشد، این جرم قابل گذشت خواهد بود. در حالی‌که اگر میزان مالی که کلاهبرداری شده است، بیش‌ از ۱۰۰ میلیون تومان باشد، این جرم به ‌عنوان جرم غیر قابل گذشت محسوب خواهد شد. بنابراین برای پاسخ به این سوال که جرم کلاهبرداری قابل گذشت است یا خیر، باید این تفکیک را در نظر بگیریم تا بتوانیم پاسخ درستی برای این سوال داشته ‌باشیم.

مثالی در خصوص این موضوع

شخصی به یک روستا وارد می‌شود و مردم را به داشتن یک سردخانه مجهز برای نگهداری محصولات کشاورزی آن‌ها فریب می‌دهد. کشاورزان به دلیل اعتماد به این شخص، محصولات کشاورزی خود را به او می‌دهند تا در سردخانه نگهداری کند و در فرصت مناسب آن را پس بگیرند. بعد از مدتی مردم برای پس گرفتن این محصولات به سردخانه مراجعه می‌کنند و متوجه می‌شوند که این سردخانه متعلق به آن شخص نبوده و او با اقدامات خود، آن‌ها را فریب داده ‌است. در صورتی‌ که ارزش محصولات کشاورزان کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان باشد، این جرم قابل گذشت محسوب می‌شود. در غیر این صورت جرم غیرقابل گذشت است.

ممکن است شخصی دیگران را به داشتن یک شرکت معتبر فریب دهد و به آن‌ها بگوید که سرمایه خود را به او بدهند تا به ‌عنوان سهام‌دار شرکت محسوب شوند. در این حالت مردم به دلیل اعتماد به این تشکیلات ۵ میلیارد تومان به او می‌دهند تا سهام بیشتری را در شرکت داشته باشند. بعد از مدتی معلوم می‌شود که این شرکت واهی بوده و هیچ شرکتی به این نام ثبت رسمی نشده‌ است. در این حالت به دلیل اینکه این مبلغ بیش‌ از ۱۰۰ میلیون تومان خواهد بود، این اقدام کلاهبرداری غیر قابل گذشت محسوب می‌شود.

پیشنهاد می‌کنیم

احتمالا بارها و بارها در شبکه‌های اجتماعی یا خبرگزاری‌‍‌ها درباره جرم کلاهبرداری مطالبی را شنیده باشید. در این مقاله این جرم را مورد بررسی قرار دادیم. اگر به هر طریقی در خصوص این جرم به محاکم قضایی می‌روید، حتما در نظر داشته باشید که با اشخاص متخصص در این حوزه گفتگو کنید. در چنین شرایطی مناسب است که با یک مشاور حقوقی تلفنی (برای ثبت درخواست مشاوره روی لینک بزنید) ارتباط بگیرید و در خصوص شرایط پرونده سوالاتتان را بپرسید. همچنین این امکان نیز برای شما وجود دارد که در صورت نیاز به لوایح، درخواست تنظیم لایحه خود را ثبت کنید و نوشتن لایحه را به کارشناسان و وکلای مجرب تیم حقوقی احتراما بسپارید.