مجازات قانونی جرم خیانت در امانت کارت بانکی + تعریف دقیق این جرم و شرایط اثبات آن

اگر شخصی نسبت به کارت بانکی شما مرتکب جرم خیانت در امانت شود، می‌توانید علیه او در دادگاه کیفری شکایت کنید. در این حالت امین به دلیل ارتکاب جرم خیانت در امانت کارت بانکی تحت تعقیب قرار خواهد گرفت. با صدور کارت بانکی و تسهیل معاملات مربوط به وجوه نقدی و غیرنقدی، جرائم مربوط به عابربانک‌ هم ‌شکل تازه‌ای به خود گرفت. خیانت در امانت کارت بانکی، یکی از همین دسته جرائم محسوب می‌شود. بعضی از مردم، کارت بانکی خود را به دلیل رهن، اجاره، وکالت یا مواردی مانند آن به دیگری می‌سپارند. در صورتی‌ که امین با استفاده از این کارت و با سوءنیت به ضرر مالک اقدام کند، جرم خیانت در امانت کارت بانکی شکل می‌گیرد.

البته توجه داشته باشید، به دلیل تسهیل انتقال وجوه و مواردی مانند آن، نیازی به سپردن کارت بانکی به دیگران وجود ندارد. معمولاً افرادی کارت عابربانک خود را به دیگران می‌سپارند که توانایی انجام امور بانکی را ندارند یا اینکه با این سیستم آشنا نیستند. بیشترین زیان ‌دیدگان خیانت در امانت کارت بانکی، سالمندان یا افرادی هستند که به دلیل عدم آشنایی با سیستم بانکی، کارت عابربانک خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهند. برای رسیدگی به این جرم ، لازم است که از انواع لایحه خیانت در امانت استفاده کنید. از طرف دیگر، اگر به اشتباه چنین جرمی به شما نسبت داده شده است، می‌توانید برای حضور در دادگاه، شواهد، مدارک و دفاعیات خود را در قالب یک لایحه دفاعیه خیانت در امانت‌ مطرح کنید.

در ابتدا در خصوص جرم خیانت در امانت کارت بانکی به این مثال توجه کنید:

به‌ عنوان مثال، فرد مسنی که توانایی مدیریت امور مالی خود را ندارد، کارت‌های بانکی خود را به پرستارش می‌سپارد. پرستار موظف می‌شود که امور مالی این فرد را انجام دهد. در صورتی ‌که پرستار با استفاده از عابربانک به ضرر مالک اقدام کند، مرتکب جرم خیانت در امانت کارت بانکی شده ‌است. یعنی اگر وجوه این کارت را برای خودش بردارد یا آن را تصاحب کند، جرم خیانت در امانت کارت بانکی محقق می‌شود. در این شرایط، فرد مسنی که به واسطه سوءنیت پرستار به او ضرر وارد شده ‌است، می‌تواند در دادگاه کیفری شکایت و سپس با ارائه مدارک و دلایل مناسب، وقوع این جرم را در دادگاه ثابت کند.

مصادیق تحقق خیانت در امانت عابربانک

همان‌طور که می‌دانید، زمانی ‌که کارت بانکی مفقود شود یا از بین برود، مالک کارت می‌تواند با مراجعه به بانک، برای صدور مجدد عابرکارت تقاضا دهد. به این ترتیب اگر امین موجب از بین رفتن یا مفقود شدن کارت شود، شکایت علیه او موجب اتلاف زمان شاکی و دادگاه می‌شود. به دلیل اینکه امکان صدور مجدد کارت عابربانک وجود دارد، شکایت علیه امین در این ‌مورد کاربردی ندارد.

زمانی خیانت در امانت کارت بانکی قابل پیگیری در دادگاه خواهد بود که امین با سوء نیت و با قصد ورود ضرر به صاحب عابربانک، وجوه این کارت را برای خود یا شخص دیگری انتقال دهد یا از آن استفاده کند. در این حالت، خیانت در امانت کارت بانکی محقق می‌شود. بنابراین اگر امین، به هر دلیلی کارت بانکی متعلق به دیگری را مفقود کند یا آن را از بین ببرد، مالک، می‌تواند کارت دیگری را دریافت کند.

گاهی ممکن است شخصی به‌ جهت انجام امور مورد نظر خود، به فردی وکالت دهد. موکل برای پرداخت هزینه‌های مربوط به موضوع وکالت، کارت عابربانک خود را در اختیار این شخص قرار می‌دهد. آن شخص، بدون توجه به موضوع وکالت، از طریق این کارت، وجوهی را به کارت خودش منتقل می‌کند یا برای هزینه‌های شخصی خود، از این کارت استفاده می‌کند. اگر موکل این ‌موضوع را متوجه شود، می‌تواند علیه او در دادگاه کیفری، به دلیل ارتکاب جرم خیانت در امانت کارت بانکی شکایت کند. در صورتی ‌که تحقق این جرم در دادگاه محرز شود، مرتکب به مجازات حبس تعزیری محکوم خواهد شد.

در مواقعی هم ممکن است شخصی با استفاده از کارت بانکی متعلق به دیگری، اموالی را برای خودش خریداری کند. همچنین اگر امین این کارت را تصاحب کند و با آن برخورد مالکانه داشته باشد، جرم خیانت در امانت کارت بانکی محقق می‌شود.

عناصر جرم خیانت در امانت کارت بانکی

جرم خیانت در امانت کارت بانکی یکی از مصادیق جرائم علیه اموال محسوب می‌شود. برای تحقق این جرم، وجود سه عنصر روانی، قانونی و مادی لازم است. یعنی هر عمل مجرمانه‌ای که این ۳ عنصر را با هم نداشته باشد، جرم محسوب نمی‌شود.

1. عنصر قانونی: عنصر قانونی این جرم، ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی است. مطابق این ماده، اگر مال منقول یا غیرمنقول یا اسناد تعهدآور بانکی و مواردی مانند آن به شخصی سپرده شود تا کاری را انجام دهد یا آن را پس بدهد ولی امین بر خلاف این ‌موضوع عمل کند، جرم خیانت در امانت واقع شده است. برای تحقق این جرم، قصد ورود ضرر به مالک و رفتارهایی مانند تصرف، استفاده، تصاحب، تلف یا مفقود کردن عابربانک لازم است. به‌ این ‌ترتیب اگر امین این اقدامات را انجام دهد، بر اساس این ماده، به مجازات حبس محکوم می‌شود.
2. عنصر مادی این جرم: برای ‌اینکه جرمی محقق شود، نیاز است که مرتکب، فعل یا ترک فعلی را انجام دهد. یعنی برای تحقق جرم، انجام دادن رفتار یا اقدامی لازم است. در مورد جرم خیانت در امانت کارت بانکی اگر شخصی با سوءنیت و قصد ورود ضرر به مالک، عابربانک او را تصاحب کند یا از آن استفاده کند، این ‌موضوع موجب تحقق جرم خیانت در امانت می‌شود.
3. درباره عنصر روانی: اگر یک عمل مجرمانه انجام شود ولی فرد برای این اقدام، قصد مجرمانه و سوءنیت نداشته باشد، جرم واقع نمی‌شود. یعنی در مواقعی که شخصی بدون قصد ضرر رساندن به مالک، کارت بانکی او را مفقود کند یا به ‌صورت اشتباهی آن را تصاحب کند، این جرم واقع نمی‌شود.

نقش سوءنیت در تحقق جرم خیانت در امانت

خیانت در امانت یکی از جرایمی است که علاوه‌ بر ورود ضرر به اموال و دارایی دیگران، موجب از بین رفتن اعتماد مردم نسبت ‌به یکدیگر می‌شود زیرا افراد با اعتماد و اطمینان کامل، اموال یا کارت بانکی خود را در اختیار امین قرار می‌دهند. امین با خیانت در امانت، موجب از بین رفتن اعتماد طرف مقابل می‌شود. با این‌ وجود گاهی ممکن است استفاده شخصی از کارت بانکی متعلق به دیگری، به ‌جهت ضرر رساندن به او یا همراه سوءنیت نباشد. در این حالت، اثبات عدم سوءنیت به‌ عهده امین خواهد بود زیرا صاحب کارت زمانی ‌که متوجه شود، اقداماتی مانند برداشت وجه یا انتقال آن خارج از حیطه اختیارات امین صورت گرفته ‌است، می‌تواند علیه او در دادگاه شکایت کند. در این حالت، امین باید ثابت کند که این اقدامات را بدون سوءنیت و بدون قصد ورود ضرر به صاحب کارت عابربانک، انجام داده ‌است.

فرض کنید شخصی به دیگری بدهکار است. او کارت بانکی خود را به طلبکار می‌دهد تا مبلغ بدهی را از این کارت، به حساب خود منتقل کند. این زمان طلبکار با هدف ورود ضرر به مالک عابربانک، مبلغی بیش ‌از طلب خود برداشت می‌کند. در این شرایط جرم خیانت در امانت کارت بانکی محقق شده ‌است زیرا طلبکار با سوءنیت موجب ورود ضرر به مالک کارت شده ‌است.

مجازات خیانت در امانت کارت بانکی

تا قبل ‌از تصویب قانون کاهش مجازات‌های حبس تعزیری، مجازات جرم خیانت در امانت، حبس از ۶ ماه تا ۳ سال بود. با تصویب قانون جدید، مجازات جرم خیانت در امانت به حداقل ۳ ماه و حداکثر ۱۸ ماه کاهش پیدا کرده ‌است. همچنین این جرم به ‌عنوان یکی از جرایم قابل گذشت معرفی شد. قابل گذشت بودن این جرم به معنی آن است که پیگیری این جرم فقط به شکایت شاکی بستگی دارد. یعنی اگر شاکی علیه شخصی که مرتکب خیانت در امانت کارت بانکی شده است، شکایتی را مطرح نکند، امین تحت تعقیب قرار نمی‌گیرد. علاوه ‌بر این، گذشت شاکی، موجب توقف دادرسی و مجازات می‌شود. یعنی در هر مرحله از دادرسی یا اجرای مجازات که شاکی به متهم رضایت دهد و از او گذشت کند، دادرسی و مجازات متوقف می‌شود. قابل گذشت بودن این جرم، در ماده ۱۰۴ اصلاحی قانون مجازات اسلامی مطرح شده ‌است.

مثالی در مورد امانت قرار دادن کارت بانکی

شخصی با اعتماد به ‌طرف مقابل، کارت بانکی خود را به او می‌سپارد. این‌ موضوع ممکن است به‌ جهت انجام کار با اجرت یا بی اجرت یا مواردی مانند آن باشد. در صورتی ‌که امین با انجام اقداماتی به ضرر مالک عابربانک، موجب خسارت مالی به او شود، جرم خیانت در امانت کارت بانکی محقق خواهد شد. در این حالت مالک کارت می‌تواند علیه امین در دادگاه کیفری شکایت کند.

ممکن است امین موجودی کارت بانکی که به او سپرده شده است را برای خودش تصاحب کند. از آن جهت که تصاحب آن مال به ضرر مالک است، اقدام شخص امانت دار یکی از جنبه‌های تحقق خیانت در امانت محسوب می‌شود. در این‌ شرایط، جرم خیانت در امانت کارت بانکی محقق خواهد شد.

در مثال دیگر، شخصی کالایی را به ‌صورت قسطی از فروشنده خریداری می‌کند. این شخص کارت بانکی خود را در اختیار فروشنده قرار می‌دهد تا او هر ماه، مبلغ اقساط را از این کارت برداشت کند. بعد از اینکه اقساط کالا به پایان می‌رسد، فروشنده همچنان هر ماه، مبلغی را از این حساب برداشت می‌کند. او بدون توجه به تمام شدن اقساط، این اقدام را چندین مرتبه تکرار می‌کند. بعد از مدتی خریدار که متوجه می‌شود از حساب او بیشتر از مبلغ مورد توافق برداشت‌ شده است، در دادگاه به دلیل جرم خیانت در امانت کارت بانکی علیه فروشنده شکایت می‌کند زیرا او با تصاحب و برداشت وجوه بیشتر از مبلغ مورد توافق، موجب ضرر به مالک عابربانک شده ‌است.

در نظر داشته باشید

چنانچه این جرم محقق شده باشد، رسیدگی به آن در دادگاه‌ مربوطه انجام می‌شود. زمانی که برای مراجعه به دادگاه دعوت می‌شوید، باید به شواهد و مدارکی اشاره کنید که ادعای شما مبنی بر تحقق این جرم را اثبات کند. از طرف دیگر ممکن است شخصی باشید که به اشتباه به این جرم محکوم شده‌ است. بنابراین، لازم است که دفاعیات خود را در یک قالب نظام مند به دادگاه ارائه دهید. مطابق با تشریفات، برای بیان شواهد، مدارک، دفاعیات و هر مدرک دیگری که در نظر باشد، لازم است که از نوشته‌ای نظام مند استفاده کنید. به این ترتیب که متن مورد نظر شما باید با توجه به شیوه نگارش و ادبیات مورد تایید دادگاه نوشته شود و در آن اطلاعات موثری را بیان کنید. برای انجام این کار، به شما استفاده از خدمات تنظیم لایحه را پیشنهاد می‌کنیم.

علاوه براین، اگر تمایل دارید که پیش از اقدامات لازم، در خصوص قوانین و شرایط این اقدام اطلاعاتی داشته باشید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی بهره ببرید.