تماس مستقیم با وکیل: 021 91 30 2800
همه روزه از: 8 صبح تا 7 شب
جرم افترا قولی چیست؟ بررسی ماهیت این جرم و مجازات مربوط به آن در این مقاله!
جرم افترا قولی زمانی محقق می‌شود که شخصی با نسبت دادن یک عمل غیر قانونی به شخص دیگر، موجب آسیب به حیثیت او شود. این اقدام یکی از مصادیق جرم افترا است. فردی که با این کار موجب هتک حرمت دیگران می‌شود، مستحق مجازات خواهد بود زیرا حیثیت و آبروی افراد از دید قانونگذار اهمیت فراوانی دارد، در قانون برای این اقدام ناپسند، مجازاتی تعیین شده است.
این کار غیر قانونی بیشتر توسط افرادی صورت می‌گیرد که با طرف مقابل اختلاف یا رقابت دارند.
به عنوان مثال، دو نفر برای تصدی یک جایگاه علمی، اجتماعی یا دولتی کاندید می‌شوند. یکی از آن‌ها در یک سخنرانی برای ضربه زدن به حیثیت طرف مقابل، او را فردی معرفی می‌کند که اموال دولتی را به نفع خود تصاحب کرده است. در این شرایط جرم افترای قولی محقق می‌شود زیرا متهم با صحبت‌های خود، موجب خدشه‌دار شدن حیثیت طرف مقابل شده است.
این جرم معمولا توسط افراد عادی نیز رخ می‌دهد. دو همسایه را تصور کنید که با یکدیگر اختلاف دارند. خودروی یکی از آن‌ها به هر دلیلی تخریب می‌شود. صاحب آن نزد همه همسایه‌ها طرف مقابل را فردی معرفی می‌کند که خودروی او را عمدا خراب کرده است. در این شرایط جرم افترای قولی شکل می‌گیرد. فردی که به او اتهام وارد شده است، می‌تواند علیه طرف مقابل شکایت کند. چنانچه وقوع این عمل ناپسند برای دادگاه محرز شود، به مجازات مرتکب حکم می‌دهد.
جرم افترای قولی چیست؟
وقتی شخصی با لفظ یا گفتار خود، به صورت کتبی یا شفاهی یک اقدام غیر قانونی را به شخص دیگری نسبت دهد، جرم افترا قولی شکل می‌گیرد. این رفتار در فقه و قانون از اعمال ناپسند محسوب می‌شود. در قانون مجازات اسلامی نیز این رفتار ممنوع و قابل مجازات است.
جرم افترا قولی تأثیر گسترده‌ای در جامعه دارد. به این دلیل که متهم با انتشار سخن خود، در اوراق چاپی یا روزنامه یا با سخنرانی در یک جمع، شخص دیگر را به ارتکاب عمل غیر قانونی متهم می‌کند.
مدیر مسئول یک روزنامه محلی را تصور کنید که به صورت عمدی علیه یکی از مقامات شهرستان افترایی را منتشر می‌کنند. او این کار را با سوءنیت و با هدف ضرر رساندن به شأن و جایگاه آن شخص انجام می‌دهد. این موضوع به سرعت در شهر منتشر می‌شود. چنانچه مدیر مسئول این روزنامه نتواند صحبتی که مطرح کرده است را با سند و مدرک ثابت کند، مجازات خواهد شد.
جرم افترا قولی به وسیله اوراق چاپی نیز محقق می‌شود. ممکن است متهم با انتشار یک بروشور در شهر، شهردار یا فرمانده را افرادی معرفی کند که رشوه دریافت کرده‌اند. این اقدام به آبروی آن‌ها آسیب عمده‌ای وارد می‌کند. چنانچه فردی که این بروشور را منتشر کرده است، نتواند ادعای خود را ثابت کند، مرتکب جرم افترا قولی می‌شود. با شکایت شاکی علیه او مرتکب تحت تعقیب قرار می‌گیرد.
شرایط تحقق جرم افترا قولی
در خصوص جرم افترا قولی شرایطی مطرح شده است که آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
اولین موضوعی که بیان می‌شود این است که متهم باید اتهام ارتکاب جرم را نزد دیگران منتشر کند. چنانچه او در یک فایل صوتی به دیگران اتهامی وارد کرده باشد ولی آن را منتشر نکند، این عمل غیر قانونی شکل نمی‌گیرد. در واقع انتشار رکن مهمی از این اقدام غیر قانونی محسوب می‌شود.
یکی دیگر از شرایط مهم این عمل غیر قانونی، عدم توانایی اثبات آن توسط مفتری است. یعنی اگر شخصی اتهامی را به شخص دیگری وارد کند و آن را با مدارک و دلایل مناسب به اثبات برساند، طرف مقابل نمی‌تواند علیه او شکایت کند.
به این مثال توجه کنید!
فرض کنید شخصی به فرد دیگری اتهام دریافت ربا را وارد می‌کند. اگر او برای این ادعای خود، دلایل و مدارک مناسبی را در اختیار داشته باشد و آن‌ها را به دادگاه ارائه دهد، مجازات نمی‌شود. چنانچه او بدون مدرک و دلیل، ارتکاب یک عمل غیر قانونی را به دیگران نسبت دهد ولی نتواند دلیل یا مدرکی برای ادعای خود ارائه دهد، مجازات می‌شود.
البته این موضوع با شکایت فردی که به او افترا وارد شده است، امکان‌پذیر خواهد بود. یعنی اگر او علیه مرتکب شکایت نکند، طرف مقابل تحت تعقیب قرار نخواهد گرفت.
موضوع دیگری که برای افترا مطرح می‌شود این است که اقدامی که مفتری به دیگران نسبت می‌دهد، باید حتما جرم باشد. یعنی اگر شخصی به دیگری نسبت بی عرضگی یا دست و پا چلفتی بودن بدهد، این موارد مشمول افترا نیست. چون افترا با نسبت دادن یک کار غیر قانونی به دیگران شکل می‌گیرد.
مجازات افترا قولی چیست؟
بر اساس قانون مجازات اسلامی، نسبت دادن اتهام به دیگران بدون توانایی اثبات آن قابلیت مجازات دارد. در ماده ۶۹۷ این قانون بیان شده است که اگر کسی به وسیله اوراق چاپی یا روزنامه یا با سخنرانی در مجامع یا به هر وسیله دیگری یک جرم را به دیگران نسبت دهد و نتواند آن را ثابت کند، به حبس و شلاق محکوم خواهد شد.
مجازاتی که در قانون مجازات اسلامی، برای این عمل غیر قانونی مطرح می‌شود، حبس از ۱ ماه تا یک سال و تا ۷۴ ضربه شلاق است. در سال‌های اخیر با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مجازات مرتکب این اقدام غیر قانونی به نصف کاهش پیدا کرد. یعنی مجازات چنین اقدامی ۱۵ روز تا ۶ ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق تعیین شد. میزان حبس از 15 روز تا 6 ماه و تعیین میزان شلاق با تصمیم قاضی تعیین می‌شود.
به عنوان مثال، ممکن است فردی در یک روزنامه کثیرالانتشار یا یک مجمع عمومی گسترده، اتهام ارتکاب یک کار غیر قانونی را به شخص دیگری نسبت دهد ولی نتواند ادعای خود را ثابت کند. در این شرایط به احتمال زیاد، قاضی مجازات بیشتری را برای او تعیین می‌کند. یعنی حداکثر ۶ ماه حبس برای او تعیین خواهد شد.
آیا جرم افترا قولی قابل گذشت است؟
در پاسخ به این سوال که آیا جرم افترا قولی قابل گذشت است یا خیر، باید بگوییم بله. به موجب ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، جرم افترا قولی قابل گذشت است. یعنی پیگیری آن نیازمند شکایت شاکی خواهد بود. چنانچه شاکی علیه مرتکب شکایت نکند، او تحت تعقیب قرار نمی‌گیرد.
در صورتی که بعد از طرح شکایت یا تشکیل جلسات دادرسی یا حتی پس از صدور حکم، شاکی از شکایت خود منصرف شود و به متهم رضایت دهد، دادرسی و مجازات او در هر مرحله‌ای که باشد، متوقف خواهد شد.
اگر به هر طریقی در رابطه با این جرم به دادگاه مراجعه می‌کنید، در نظر داشته باشید که حتما لایحه‌ای کاربردی برای آن در اختیار داشته باشید و به دادگاه تقدیم کنید. در این راستا پیشنهاد می‌کنیم که حتما دو مقاله لایحه افترا و لایحه دفاعیه افترا را مطالعه کنید. این دو مقاله را پیش‌تر در مجله حقوقی احتراما منتشر کرده‌ایم.
ارکان جرم افترا قولی چیست؟
شکل گیری جرایم نیازمند ارکان و عناصری خاص است. اگر اقدام متهم یکی از این عناصر را نداشته باشد، تحت تعقیب قرار نخواهد گرفت. در ادامه درباره این ارکان توضیح می‌دهیم.
- عنصر قانونی: در قانون مجازات اسلامی در خصوص جرم افترا قولی و مجازات آن ماده‌ای وجود دارد. در ماده ۶۹۷ این قانون مصادیق افترا به همراه مجازات آن مطرح شده است. بنابراین عنصر قانونی این اقدام غیر قانونی همین ماده خواهد بود.
- عنصر مادی: مرتکب برای تحقق این رفتار ناپسند، اقداماتی را انجام می‌دهد. این کارها و اقدامات عنصر مادی محسوب می‌شوند. زمانی که شخصی در یک مجمع عمومی علیه فرد دیگری سخنرانی کند و اتهامی را به او نسبت دهد، این اقدام او عنصر مادی افترای قولی محسوب می‌شود. در مواقعی هم که شخصی در یک روزنامه اتهام ارتکاب یک عمل غیر قانونی را به شخص دیگری نسبت داده باشد، اقدام او به عنوان رکن مادی جرم افترا قولی محسوب می‌شود. در واقع هر رفتار یا کاری که موجب تشکیل این جرم شده باشد، عنصر مادی محسوب می‌شود.
- عنصر معنوی: وقتی فردی اتهامی را به شخص دیگری نسبت می‌دهد، باید این کار را با قصد مجرمانه و سوءنیت انجام داده باشد تا مجازات شود. در صورتی که شخصی بدون آگاهی و بدون داشتن عمد و علم این اقدام را انجام دهد، قابل مجازات نیست. در این جرم، سوءنیت خاص، نقش مهمی دارد. یعنی متهم با اراده و آگاهی اتهامی را به شخص دیگری نسبت می‌دهد تا به او ضرر برساند. در واقع این اقدام او علیه فرد خاصی که مدنظر او باشد، صورت می‌گیرد. این اقدام موجب می‌شود تا متهم تحت تعقیب قرار بگیرد.
خدمات وب سایت احتراما در این راستا
در صورتی که قصد دارید علیه شخصی که به شما اتهامی وارد کرده است، شکایت کنید، نیازمند اطلاعات حقوقی هستید. به این منظور می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی وب سایت احتراما بهره‌مند شوید. کارشناسان حقوقی ما شما را راهنمایی می‌کنند تا بتوانید از طریق قانون برای دفاع از حق خود، اقدام کنید.
با تشکیل جلسات دادرسی بهتر است که طرفین یک لایحه را به دادگاه ارائه دهند. کارشناسان ما با دقت و تجربه فراوان فرآیند تنظیم لایحه را برای شما انجام خواهند داد.
ثبت نظر یا سوال