جرم جعل شناسنامه چیست و آیا جعل کپی شناسنامه نیز جرم است؟
جرم جعل شناسنامه یکی از جرایمی است که نظم و امنیت جامعه را خدشه‌دار می‌کند. ارتکاب این عمل غیر قانونی سبب ایجاد مدارک شناسایی جعلی و از بین رفتن اعتماد مردم نسبت به یکدیگر می‌شود. شناسنامه هر فرد مدرکی برای تمایز او از دیگران است. به منظور تعیین و ثبت هویت و محل تولد هر فرد، شناسنامه‌ای برای او صادر می‌شود. این شناسنامه تا زمان فوت به او اختصاص دارد. به همین دلیل مدارک ضروری او بر پایه این شناسنامه ثبت می‌شوند.
در حقیقت تمام مردم، سازمان‌ها یا ادارات، افراد را با مشخصات ثبت شده آن‌ها می‌شناسند و آن‌ها را به این طریق از یکدیگر تشخیص می‌دهند. یکی از دغدغه‌های مهم مردم و مسئولین ارتکاب جرم جعل شناسنامه است. این اقدام تبعات منفی زیادی را به همراه دارد و با اهداف گوناگونی انجام می‌شود.
فردی که با به کارگیری وسایل یا ابزارهای پیشرفته موجب تحقق این جرم شده باشد، مطابق قانون، مجازات خواهد شد. در ادامه درباره این جرم بیشتر توضیح خواهیم داد.
این اقدام مجرمانه، یکی از انواع جرم جعل (روی لینک بزنید) محسوب می‌شود. با زدن روی لینک می‌توانید درباره ماهیت قانونی این جرم اطلاعات بیشتری کسب کنید.
مصادیق جرم جعل شناسنامه با ذکر مثال
فردی را در نظر بگیرید که سال‌ها در زمینه انجام انواع جعل مدارک سابقه دارد. او با انجام این اقدام مجرمانه موجب ورود ضرر به دیگران و البته دولت می‌شود زیرا در بیشتر مواقع جعل شناسنامه برای ارائه آن به یک سازمان یا اداره صورت می‌گیرد.
تصور کنید شخصی قصد دارد با ارائه شناسنامه و مدارک جعلی، در یک سازمان استخدام شود. اگر این شخص خودش مدارک را جعل کرده باشد، به مجازات جعل شناسنامه و بهره مندی از آن محکوم می‌شود. در صورتی که این کار توسط شخص دیگری انجام شده باشد، مجازات هر کدام از آن‌ها مجزا خواهد بود. در مواقعی ممکن است فردی این اقدام را برای فریب مردم انجام دهد. شخصی که با دست بردن در یک شناسنامه تغییراتی را در آن ایجاد می‌کند، مرتکب این اقدام غیر قانونی شده است.
در مثال دیگر، فرض کنید فردی با تغییر در متن شناسنامه، سال تولد خود را تغییر می‌دهد. این اقدام او جرم جعل شناسنامه محسوب می‌شود زیرا هرگونه تغییر در متن آن باید توسط اداره ثبت احوال انجام شود.
گاهی مواقع این اقدام با تغییر عکس و زدن مهر روی آن انجام می‌شود. یعنی متهم عکس متعلق به شخص دیگر را در شناسنامه خود الصاق می‌کند. سپس مهر جعلی اداره ثبت احوال را بر روی آن عکس می‌زند. به دلیل این اقدام غیر قانونی متهم مستحق مجازات جعل شناسنامه خواهد بود.
جرم جعل شناسنامه چیست؟
جعل به معنی ساختن یا ایجاد تغییر یا الحاق یا محو یا سیاه کردن نوشته‌ای است. وقتی شخصی با اقدامات خود، موجب تغییر مشخصات شناسنامه‌ای شود، این اقدام او در قانون قابل مجازات است. شناسنامه مهمترین و با ارزش‌ترین نوشته برای شناسایی هر فرد محسوب می‌شود. اگر شخصی برای فریب دیگران یک شناسنامه جعلی را بسازد یا در آن تغییراتی را ایجاد کند، این جرم شکل می‌گیرد.
ممکن است جاعل با مشخصات غیر واقعی شناسنامه‌ای را ساخته باشد. یعنی با نوشتن اطلاعات واهی و شبیه سازی برگه‌های آن، موجب فریب دیگران شود. به طوری که مردم با دیدن آن دچار اشتباه شوند. در مواقعی هم این جرم با اقداماتی مانند سیاه کردن یا از بین بردن اطلاعات ثبت شده در آن صورت می‌گیرد. در واقع حتی اضافه کردن یک نقطه به حروف نوشته‌های این مدارک یا الحاق یک عدد موجب تحقق این جرم خواهد شد.
فردی را در نظر بگیرید که برای رسیدن به هدف خود، یک شناسنامه جعلی می‌سازد. اگر او از این شناسنامه جعلی بهره‌مند شود، مجازات هر دو جرایم برای او در نظر گرفته خواهد شد.
به مثال‌هایی در این زمینه توجه کنید
تصور کنید شخصی در یک رشته ورزشی، مانند فوتبال یا والیبال فعالیت دارد. او برای حضور در تیم‌های مورد نظر خود باید سن کمتری داشته باشد. در این حالت این شخص عدد سال تولد خود را با دست بردن در شناسنامه تغییر می‌دهد. این کار از مصادیق جرم جعل شناسنامه است. صرف این اقدام موجب مجازات او خواهد شد. اگر این شخص از آن بهره‌مند شود، مجازات بهره‌مندی از آن نیز برای او در نظر گرفته می‌شود. شخصی که برای محو کردن و از بین بردن اطلاعات مندرج در آن اقدام کند، مطابق قانون مجازات خواهد شد.
در مثال دیگر فرض کنید مردی برای ازدواج با خانم مورد علاقه خود یک شناسنامه جعلی را می‌سازد. این اقدام او مشمول تعدد جرایم می‌شود. ممکن است او به دلیل ارتکاب جعل و کلاهبرداری و بهره‌مندی از آن برای فریب در ازدواج مورد محاکمه قرار بگیرد.
این عمل غیر قانونی از جرایم مطلق است. یعنی اگر فردی با هدف مجرمانه آن را جعل کند، این جرم شکل خواهد گرفت. در واقع نتیجه این اقدام اهمیتی ندارد. همین که شناسنامه جعلی ساخته شود یا متهم تغییراتی را در آن ایجاد کند، این جرم شکل می‌گیرد.
مجازات جعل شناسنامه چیست؟
در صورتی که کارمندان یا مسئولان مرتکب این جرم شوند و با اقدامات خود تغییراتی را در آن ایجاد یا کلمه‌ای را به شناسنامه الحاق کنند، علاوه بر مجازات اداری و جبران خسارت به حبس از ۱ تا ۵ سال و پرداخت جزای نقدی محکوم می‌شوند. اگر شخصی غیر از کارمندان این جرم را انجام دهد، به جبران خسارت و حبس از ۶ ماه تا ۳ سال یا جزای نقدی محکوم خواهد شد.
بهره‌مند شدن از این شناسنامه جعلی نیز قابل مجازات خواهد بود. هر کس با علم به جعلی بودن آن، از شناسنامه بهره‌مند شود، علاوه بر جبران خسارت به حبس از ۶ ماه تا ۳ سال یا به جزای نقدی محکوم خواهد شد.
نکته: برای حضور در دادگاه مربوط به این جرم، مناسب است که حتما یک لایحه جعل به همراه داشته باشید و در متن آن لایحه به طور دقیق درباره تمام دلایل و مدارک توضیح دهید.
ارکان جرم جعل شناسنامه
برای تشکیل جرایم باید سه عنصر مادی، قانونی و معنوی وجود داشته باشد. بدون وجود این عناصر جرم شکل نمی‌گیرد و متهم تحت تعقیب قرار نخواهد گرفت. در ادامه درباره هر کدام از این عناصر توضیح خواهیم داد.
- رکن قانونی: در قانون مجازات اسلامی در خصوص جرم و انواع آن صحبت شده است. ماده ۵۳۲ این قانون و ماده ۵۳۳ آن در خصوص این اقدام غیر قانونی و مجازات آن صحبت می‌کنند. اگر کارمندی شناسنامه‌ای را جعل یا نوشته‌ای را به آن اضافه کند، علاوه بر مجازات اداری، به جبران خسارت و حبس محکوم می‌شود. در خصوص ارتکاب این جرم توسط افراد غیر کارمند نیز در قانون صحبت شده است. بنابراین مطابق قانون مجازات اسلامی این اقدام جرم محسوب خواهد شد.
- رکن مادی: هر گونه اقدام مانند ساختن، تغییر تاریخ، محو کردن، سیاه کردن نوشته یا از بین بردن قسمتی از آن جعل محسوب می‌شود. اگر شخصی یک شناسنامه جعلی را بسازد یا با سیاه کردن یا محو کردن نوشته‌های یک شناسنامه تغییراتی در آن ایجاد کند، این اقدامات او عنصر مادی محسوب می‌شوند. ممکن است شخصی اسم ثبت شده در شناسنامه را تغییر دهد، این تغییر دادن نیز عنصر مادی است.
- عنصر روانی: شخصی که برای ورود ضرر به دیگران یا رسیدن به هدف غیر قانونی خود، شناسنامه‌ای را جعل می‌کند، مستحق مجازات خواهد بود زیرا او این اقدامات را با سوءنیت و قصد مجرمانه انجام داده است. این جرم معمولا به صورت عمدی انجام می‌شود.
جرم جعل کپی شناسنامه به چه صورت است؟
تعداد زیادی از قضات معتقدند که جرم جعل کپی شناسنامه قابل پیگیری نیست. این قضات معتقدند که به دلیل فاقد اعتبار بودن کپی از یک شناسنامه، نمی‌توانیم متهم را مجازات کنیم. تعداد اندکی از قضات نیز معتقد هستند که جرم جعل کپی شناسنامه تشکیل می‌شود. با توجه به نظریه‌های مشورتی که در این خصوص صادر کرده‌اند، اینطور مشخص می‌شود که احراز این مساله به قاضی دادگاه بستگی دارد و به عهده او سپرده شده است.
مطابق این نظریه‌ها اگر شخصی کپی شناسنامه‌ای را با هدف بهره‌مندی از آن جعل کند، مرتکب جرم می‌شود. مگر اینکه کپی تصدیق و تأیید شده باشد و جعل آن با هدف اقدام مجرمانه صورت بگیرد. در غیر این صورت مرتکب مجازات نمی‌شود. اگر شخصی برای این اقدام قصد مجرمانه داشته باشد، قابل مجازات خواهد بود.
اهمیت مشاوره در خصوص این جرم
ورود به محاکم و پیگیری امور حقوقی یا کیفری نیازمند اطلاعات حقوقی است. شما می‌توانید برای بهره‌مند شدن از خدمات مشاوره حقوقی در وب سایت احتراما درخواستتان را ثبت کنید.
از طرف دیگر، اگر پرونده شما به دادگاه کیفری ارجاع داده شده باشد، بهتر است که یک لایحه را برای ارائه به دادگاه آماده کنید. خدمات تنظیم لایحه از خدمات حقوقی و مهم وب سایت احتراما است. کارشناسان ما با بهره‌مندی از تخصص خود، تنظیم انواع لوایح را برای شما انجام می‌دهند.
پیشنهاد می‌کنیم اگر در خصوص موضوع این مقاله سوالی دارید یا اینکه تجربه مشابه‌ای داشته‌اید، حتما در بخش ثبت نظر، برای ما بنویسید. کارشناسان مجرب تیم حقوقی احتراما، پاسخگوی شما خواهند بود.
ثبت نظر یا سوال