جرم تهمت در قانون و مجازات تهمت زدن به دیگران چیست؟

جرم تهمت زمانی محقق می‌شود که فردی اتهام ارتکاب جرمی را به دیگران وارد کرده باشد ولی نتواند آن را ثابت کند. در این حالت مرتکب قابل مجازات خواهد بود. این رفتار ناپسند در فقه و اخلاق، رفتاری مذموم شناخته می‌شود.

مطابق قانون زمانی ‌که فردی جرمی را به دیگری نسبت دهد و هیچ مدرکی نداشته باشد، مستحق مجازات خواهد بود.

متأسفانه این عمل مجرمانه در جامعه ما بسیار متداول و پرتکرار است. بعضی افراد بدون داشتن دلیل یا مدرک، اتهامی را به دیگران وارد می‌کنند. اگر طرف مقابل علیه آن‌ها شکایت کند، متهم تحت تعقیب قرار می‌گیرد.

شخصی را در نظر بگیرید که به یکی از همسایه‌های خود اتهام تولید مشروبات الکلی را وارد کرده ‌است. در صورتی ‌که او نتواند این ادعا را ثابت کند، طرف مقابل می‌تواند علیه او شکایت کند. در این حالت مرتکب به مجازات مقرر در قانون محکوم خواهد شد.

یکی از مسائلی که در جامعه با آن مواجه می‌شویم، تهمت در خصوص مسائلی است که در قانون جرم‌ انگاری نشده‌اند. به‌ عنوان مثال، اگر شخصی برای آسیب‌ رساندن به حیثیت دیگری او را فردی فقیر و بیچاره معرفی کند، این موارد موجب مجازات مرتکب به دلیل تهمت نخواهد شد زیرا قانونگذار فقط نسبت دادن جرایم به دیگران را شامل تهمت می‌داند. یعنی هر موضوعی به ‌جز جرایم که به دیگران نسبت داده شود، مشمول جرم تهمت زدن به دیگران نخواهد بود و ممکن است تحت عناوین مجرمانه دیگری قابل مجازات باشد.

جرم تهمت زدن چیست؟

در شرایطی که شخصی بدون داشتن دلیل محکمه‌ پسند، اتهام ارتکاب جرمی را به دیگران نسبت دهد، جرم تهمت شکل می‌گیرد.

حیثیت و جایگاه مردم اهمیت فراوانی دارد. هیچکس نمی‌تواند بر اساس ظن و گمان اتهامی را به دیگران وارد کند. این اتهام سبب خدشه‌دار شدن حیثیت و شأن آن‌ها خواهد شد. به موجب قانون، فردی که بدون داشتن دلیل قانع‌ کننده به دیگران اتهامی وارد کرده باشد و نتواند وقوع آن جرم را ثابت کند، مستحق مجازات خواهد بود.

در مواقعی که شخصی اتهام ارتکاب جرمی را به دیگران وارد کند و با ارائه دلایل بتواند این موضوع را ثابت کند، قابل مجازات نخواهد بود.

به ‌عنوان مثال، شخصی مدعی می‌شود که یکی از اقوام او رباخواری می‌کند. رباخواری جرم است و نسبت دادن آن به دیگران مشمول جرم تهمت خواهد بود. اگر فردی که این اتهام را وارد کرده ‌است، با ارائه مدرک یا دلیل و معرفی شاهد ادعای خود را ثابت کند، طرف مقابل نمی‌تواند علیه او شکایت کند زیرا جرم تهمت فقط زمانی قابل پیگیری است که متهم نتواند ادعای خود را به اثبات برساند.

جرم تهمت زدن به دیگران در قانون

اتهام وارد کردن به دیگران با هدف ضرر رساندن به اعتبار آن‌ها یا موارد مانند آن موجب خدشه‌دار شدن جایگاه بزه دیده خواهد شد. در فرهنگ ما افراد از تهمت زدن به دیگران به ‌شدت منع شده‌اند. جرم تهمت زدن به دیگران به شیوه‌های مختلفی شکل می‌گیرد. این اقدام غیر قانونی با انتشار متن یا مطرح کردن این موضوع در سخنرانی و مواردی مانند آن محقق خواهد شد. همچنین ممکن است مرتکب فعلی را انجام دهد تا دیگران فرد مورد نظر او را متهم بدانند.

جرم تهمت زدن به دیگران زمانی رخ می‌دهد که فردی با سوء نیت و با هدف ضرر رساندن به دیگران اتهامی را با انتشار متن یا به صورت شفاهی به آن‌ها وارد کند.

به ‌عنوان مثال، شخصی در زمان سخنرانی در دانشگاهی مدعی می‌شود که یکی از اساتید آن دانشگاه جاسوس سیاسی است. این موضوع سبب ضربه زدن به جایگاه علمی و اجتماعی آن استاد خواهد شد. در این ‌صورت اگر این سخنران برای ادعای خود دلیل محکمه پسندی نداشته باشد، مجازات می‌شود.

این موضوع سبب ورود ضرر به آن استاد دانشگاه شده ‌است. به ‌همین دلیل استاد می‌تواند علیه سخنران شکایت کند. این مورد یکی از مصادیق جرم تهمت محسوب می‌شود. در مواقعی هم ممکن است شخصی با انجام فعل یا قرار دادن وسایل ارتکاب جرم موجب شود تا دیگران فرد خاصی را مجرم بدانند، این اقدام نیز مطابق قانون مستحق مجازات خواهد بود.

مثالی در رابطه با نحوه تحقق این جرم

فرض کنید شخصی در کیف متعلق به یکی از دانشجویان یک عدد قمه قرار می‌دهد. سپس این موضوع را به سایر دانشجویان و حراست اطلاع می‌دهد. او مدعی می‌شود که این دانشجو قصد حمله به یکی از کارکنان دانشگاه را داشته است. در این حالت او با این کار موجب شده است تا دیگران آن دانشجو را مجرم بدانند.

فردی که قمه در وسایل او پیدا شده‌ است، تحت تعقیب قرار می‌گیرد، سپس به برائت او حکم داده می‌شود. در این شرایط او می‌تواند علیه فردی که به او اتهام وارد کرده بود، شکایت کند. این مورد نیز به ‌عنوان یکی از مصادیق جرم تهمت شناخته می‌شود.

حکم تهمت زدن در دادگاه چیست؟

در شرایطی که فردی به دیگران تهمت ناروایی را وارد کرده باشد، با شکایت شاکی تحت تعقیب قرار می‌گیرد. قاضی دادگاه با توجه به شرایط پرونده و اقدامات مرتکب، مجازات او را تعیین می‌کند. مطابق قانون حکم این اقدام غیر قانونی، مجازات حبس یا شلاق یا هر دو مجازات خواهد بود.

برای ‌اینکه مرتکب مجازات شود، باید اتهام را به‌ صورت صریح به دیگران نسبت دهد و آن را منتشر کند. یعنی اگر شخصی اتهامی را به‌ صورت کتبی به دیگران وارد کرده باشد ولی آن برگه را در هیچ جا منتشر نکند، جرم تهمت محقق نمی‌شود.

فرض کنید شخصی برای خدشه وارد کردن به شأن دیگری اتهام جرم تخریب عمدی را به او نسبت می‌دهد و این موضوع را در برگه ثبت می‌کند و آن برگه را نزد خودش نگه می‌دارد. در این حالت این جرم محقق نشده است. چون یکی از مسائل مهم برای تحقق این اقدام غیر قانونی، انتشار است.

لازم به ذکر است که برای حضور در دادگاه، مناسب خواهد بود که یک لایحه دفاعیه تهمت به همراه داشته باشید.

مجازات جرم تهمت زدن به دیگران چیست؟

جرم تهمت از جرایم قابل گذشت است. یعنی پیگیری آن و تحت تعقیب قرار گرفتن متهم یا گذشت از او به شکایت شاکی پرونده بستگی دارد. اگر شخصی مرتکب جرم تهمت شود و شاکی علیه او شکایت نکند، متهم تحت تعقیب قرار نخواهد گرفت. همچنین در هر مرحله از دادرسی که شاکی از شکایت خود منصرف شود، دادرسی و مجازات متوقف خواهد شد.

در گذشته مجازات این جرم بیشتر بود. با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، قانونگذار مجازات حبس را برای مرتکب آن جرم، کاهش داد.

مطابق قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مجازات این جرم به نصف کاهش پیدا کرد. یعنی حداقل و حداکثر میزان حبس آن‌ نصف شد.

به ‌این‌ ترتیب قاضی دادگاه برای مرتکب مجازات حبس از ۱ ماه تا ۶ ماه یا ۷۴ ضربه شلاق یا هر دو مجازات را تعیین می‌کند. در مواقعی که شخصی با قرار دادن وسایل ارتکاب جرم، مرتکب این اقدام غیر قانونی شود، مجازات آن از ۳ ماه تا ۱۸ ماه حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود.

نحوه پیگیری این جرم

زمانی ‌که شاکی قصد شکایت علیه فردی را دارد که به او تهمت وارد کرده ‌است، باید شکوائیه‌ای را علیه او تنظیم کند. این شکواییه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تنظیم و ثبت می‌شود. پس ‌از آن، این شکواییه در دادسرا مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت. چنانچه انتساب اتهام به متهم ثابت شود و وقوع این جرم برای مقام تحقیق احراز شده باشد، پرونده برای صدور حکم باید به دادگاه فرستاده شود. در این شرایط دادسرا قرار جلب به دادرسی را صادر خواهد کرد. سپس پرونده به ‌همراه کیفرخواست صادره به دادگاه کیفری فرستاده خواهد شد. به این پرونده در یکی از شعبه‌های دادگاه کیفری ۲ رسیدگی می‌شود.

قاضی دادگاه جوانب پرونده را مورد بررسی قرار می‌دهد. سپس حکم مناسب را در خصوص مجازات مرتکب تعیین خواهد کرد.

در دادگاه کیفری طرفین می‌توانند اظهارات خود را به ‌صورت کتبی یا شفاهی مطرح کنند. اظهارات یا دفاعیات کتبی و شفاهی آن‌ها مکمل یکدیگر خواهند بود. برای مثال ممکن است فردی به‌ صورت شفاهی توضیحات خود را در خصوص تهمت مطرح کند یا همراه با توضیحات شفاهی، لایحه‌ای را نیز به دادگاه ببرد. از آن طرف، طرف مقابل که به ‌عنوان متهم معرفی شده ‌است نیز می‌تواند لایحه دفاعیه را به دادگاه ببرد یا اینکه او نیز توضیحات شفاهی ارائه دهد.

تقدیم لوایح توسط هر دو طرف، به قاضی کمک می‌کند تا به‌ صورت کامل در جریان پرونده و خواسته‌ طرفین قرار بگیرد. قاضی دادگاه پس از بررسی محتوای لوایح و با توجه به متن قانون، مجازات مرتکب را تعیین خواهد کرد.

خدمات ما در زمینه این جرم

در صورتی که برای مصادیق این جرم و نحوه پیگیری آن سوالی دارید، می‌توانید این مورد را از کارشناسان مجموعه احتراما بپرسید. برای این منظور لازم است که درخواست خود را در بخش مشاوره حقوقی تلفنی ثبت کنید.

با تشکیل جلسات دادرسی طرفین باید اظهارات و دفاعیات خود را به دادگاه ارائه دهند. برای این کار می‌توانند یک لایحه ، تنظیم و به دادگاه تقدیم کنند. چنانچه در این زمینه تخصصی ندارید، می‌توانید با ثبت سفارش در وب سایت احتراما، تنظیم لایحه مورد نظرتان را به کارشناسان ما واگذار کنید.